Eerst dit. Wie hier dezer dagen over het reilen en zeilen in het internationale schaak wil lezen, heeft er sinds kort een optie bij. In de rechterkolom (even scrollen, graag) vind je, onder het kopje “Extern nieuws”, een link naar de site Schaaknieuws en die brengt je sneller dan een kip een ei kan leggen de laatste wetenswaardigheden dienaangaande (dat laatste woord slaat op wat in de vorige zin stond, niet op die kip of, godbetert, dat ei). Die berichtgeving is zo snel en zo ruim dat je daar als enkeling, die geen zeeën van tijd heeft of met die zeeën alleszins nog andere dingen wil of moet doen, niet tegenop kunt. Maar de enkeling kan wel zorgen voor een stukje couleur personelle, en dat heb je bij Schaaknieuws dan weer minder, of misschien helemaal niet. Complementariteit is dus niet per se uitgesloten. Het is echter wel zo dat je als modale SKOG-lezer geen excuus meer hebt om niet, al is het maar flardgewijs, op de hoogte te zijn van wat er zich zoal afspeelt in de schaakwereld. Tussen haakjes: klik op die site ook eens op de paginaknop “Over ons”, het loont de moeite …

Bovenstaande intro heeft in wezen niets te maken met het onderwerp dat ik deze keer wil aansnijden, behalve dan dat het daar ook uitvoerig aan bod komt. Eerder deze week kwam het jammerlijke nieuws van het onverwacht overlijden van Daniel (‘Danya’) Naroditsky, amper 29 jaar oud. Hij was niet enkel een talentvol schaker (top ELO: 2647), en snelschaakspecialist (top 75 rapid, top 25 blitz), maar bij velen ook of nog meer bekend als auteur (hij schreef zijn eerste schaakboek op 14-jarige leeftijd), commentator, lesgever, streamer en maker van honderden video’s, die massaal werden bekeken. Op YouTube en Twitch had hij een half miljoen abonnees en honderdduizenden volgers.

Vanzelfsprekend hebben tal van schaakgrootheden, -collega’s en -vrienden, vaak in pakkende bewoordingen hun diepste medeleven betuigd. Maar wie wat heeft gezegd of geschreven laat ik hier buiten beschouwing. Wel valt af te leiden dat de verslagenheid bij dit droeve nieuws in zowat de hele schaakwereld enorm is, wat alles zegt over hoezeer Naroditsky geliefd was en/of gewaardeerd werd.

Over de doodsoorzaak wordt niets gezegd, uit respect en om redenen van privacy, maar mensen van 29 overlijden natuurlijk niet zomaar. Voor de voor de hand liggende speculatie werd pijlsnel en staalhard in één richting gewezen. Naroditsky had het afgelopen jaar zwaar te lijden onder de  ongefundeerde beschuldigingen vanwege Vladimir Kramnik, als zou hij vals spelen of gespeeld hebben in onlinepartijen en/of -tornooien. Dat hij het daar bijzonder moeilijk mee had, moge blijken uit wat hij er zelf over zei: “(Het  is) een aanhoudende, kwaadaardige en volkomen gestoorde poging om mijn leven te vernietigen”.

Kramnik heeft er de voorbije jaren een sport van gemaakt om pakweg alles en iedereen van fraude te betichten – o.a. Nakamura en Navara lagen ook al in zijn vizier – zonder daarvoor bewijs te leveren, maar op grond van zijn hoogstpersoonlijk inzicht dan wel systeem, dat niemand ooit op wat voor deugdelijkheid dan ook heeft kunnen testen. Een cynicus (maar dat zijn we natuurlijk niet) zou fijntjes kunnen refereren aan de kennelijke expertise van Kramnik inzake cheating, gelet op het toiletgate in zijn WK-match versus Topalov in 2006 (waar Kramnik 50 keer per partij – adus Wikipedia – naar het toilet moest, wat de ander bepaald verdacht vond).

Helemaal veelbetekenend is de reactie van Kramnik, die opnieuw verwijst naar bedrog en ook drugsmisbruik: “Er is een te hoge prijs betaald, maar als ik de enige was om te schreeuwen over de duidelijke langetermijnproblemen van Danya en dat die alarmerend werden en dringende maatregelen van de mensen in zijn omgeving vereisten, terwijl ‘vrienden’ er alleen maar op uit waren om zaken te verbergen en bewijsmateriaal te wissen, dan is de toestand tot op het bot verrot.” Een staaltje van empathie waarvoor hij de Nobelprijs van de Wreedheid mag hebben, als u mij toestaat.

Intussen wordt de voormalige wereldkampioen door vrijwel de hele schaakgemeenschap uitgekotst, met oproepen aan FIDE om Kramnik aan te pakken voor zijn kwalijke uitspraken en zijn niet aflatende heksenjacht op mensen die hij, om dubieuze redenen, meent te mogen beschuldigen. En FIDE ziet kennelijk ook wel in dat er iets moet gebeuren, getuige de officiële verklaring van FIDE-voorzitter Dvorkovich, die ik u graag integraal serveer (in vertaling – op een detail of wat na doet Google Translate het tegenwoordig al heel keurig):

Het menselijk leven en de menselijke waardigheid zijn fundamentele waarden die we allemaal delen. Ongeacht ons respect en onze liefde voor het spel dat onze schaakgemeenschap verenigt, moeten deze waarden altijd voorop staan.

De laatste tijd heeft het publieke debat binnen de schaakwereld te vaak de grenzen van het aanvaardbare overschreden, wat niet alleen de reputatie van mensen, maar ook hun welzijn schaadt. Wanneer dit gebeurt, kunnen discussies ontaarden in intimidatie, pesterijen en persoonlijke aanvallen – een bijzonder ernstig probleem in de huidige context.

De schaakgemeenschap heeft de prestaties van GM Vladimir Kramnik altijd gerespecteerd, en zijn bijdragen aan onze sport zijn onmiskenbaar. Dezelfde hoge normen die gepaard gaan met grote prestaties, brengen echter ook de verantwoordelijkheid met zich mee om de principes van eerlijkheid en respect hoog te houden en ambassadeurs voor de sport te zijn.

Daarom zal ik, samen met de Raad van Bestuur van de FIDE, alle relevante openbare uitspraken van GM Vladimir Kramnik – zowel vóór als na de tragische dood van GM Daniel Naroditsky – formeel voorleggen aan de Ethische en Disciplinaire Commissie van de FIDE voor een onafhankelijke beoordeling.

Tegelijkertijd bevestig ik dat de FIDE passende maatregelen zal nemen in alle gevallen waarin er binnen de schaakgemeenschap sprake is van gebrek aan respect, publieke intimidatie of pesterijen. We delen allemaal de verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat onze sport een plek blijft van integriteit, respect en menselijkheid – waarden die altijd moeten prevaleren boven vijandigheid en verdeeldheid.

Hopelijk blijft het niet bij mooie woorden. Finaal nog een uitspraak van Carlsen, die ons allemaal tot nadenken mag stemmen: “Ik had Daniel laten weten dat ik het vreselijk vond wat hij doormaakte, maar achteraf gezien had ik hem ook publiekelijk moeten verdedigen.”