De eerste drie partijen zitten erop, en ja, de tijden van tig remises en als het meezit één overwinning lijken ver weg. Het was meteen raak, en als de eerste schermutselingen een indicatie zijn van wat we nog gaan krijgen, dan zou het wel weer een roetsjbaan kunnen worden met véél, véél, emoties. Dat laatste is tegenwoordig overigens het enige wat blijkbaar van belang mag/moet worden gevonden. “Hoe voelde je je na die dubbelpion?”, “Wat ging er door je heen bij die korte rokade?”, “Met welk gevoel zette je je paard aan de rand?”, “Hoe voelde het om met 1. e4 te beginnen?” We moeten kunnen meevoelen, toch? Zal wel, maar eigenlijk zullen die dingen mij worst wezen. Laat het maar gaan over de zetten zelf, waarom iemand zus speelt of zo, wanneer een partij kantelt, welke combinatie niet werd gezien, etc.
1ste partij: Gukesh-Ding
Ik zei het nog vorige keer: “het vel van de beer”, en zie, wat vielen wij met z’n allen toch aandoenlijk uit de lucht toen Ding meteen de score opende! Bereslechte partij van Gukesh, zoals Carlsen nogal redelijk vernietigend uithaalde? Daar mag enige nuance bij, want Ding deed natuurlijk ook mee, en bepaald voortreffelijk, voor iemand die anderhalf jaar aan het zwalpen heet te zijn geweest.
De uitslag was lang niet de eerste verrassing. Het begon al op zet 1: Gukesh, die alles wel speelt maar meestal 1. d4, opteert voor 1. e4, en Ding antwoordt met 1. … e6. Het Frans zou nog maar 4 keer eerder zijn voorgekomen in een WK, één keer ook vanwege Ding, m.n.tegen Nepomniachtchi vorige keer, de 7de matchpartij, die hij verloor door in ziedende tijdnood, als een konijn voor een lichtbak, minutenlang niet te kunnen beslissen over zijn 32ste zet, en even later te moeten opgeven, met nog 3 seconden op de klok. Aangrijpende beelden toen, met hysterische commentatoren. Emoties, weet u wel …
Caruana vond dat Frans hooguit een kleine verrassing (en viel ook niet uit de lucht bij het resultaat van de partij): we hadden het nog gezien van Ding, en het idee komt van zijn secondant Rapport, die er stevig in thuis is. Het Franse begin mondt uit in de Steinitzvariant, waarin Gukesh na 5. f4 c5 het onnatuurlijk ogende 6. Pce2 speelt (i.p.v. het vaker gespeelde 6. Pf3). Daarmee ondersteunt hij zowel d4 als f4 en wordt de weg vrijgemaakt voor c3, ter versteviging van d4. Na 6. … Pc6 7. c3 verzinkt Ding in langdurig gepeins. Achteraf zou hij zeggen dat hij zich niet kon herinneren hoe het verder moest, en zich afvroeg of hij het pad moest volgen dat hij kende, maar misschien niet goed genoeg, of een nieuw idee moest bedenken. Na een klein halfuur kiest hij voor het laatste: 7. … a5, om ruimte te creëren op de damevleugel. Zo nieuw is dat idee evenwel ook niet, al is het niet erg populair, maar de digitale slimmerd lust er wel pap van. Na 8. Pf3 a4 (consequent!) 9. Le3 Le7 ploft Gukesh, nog altijd in blitzmodus, het best wel ambitieuze nieuwtje 10. g4 op het bord. De uitdager is alvast op dreef, de titelhouder zit alweer een kwartier te dubben en staat intussen op ruime tijdachterstand.
Maar, lang nadenken levert ook weleens wat op. Ding vindt 10. …Da5, en dat zat niet meer in Gukesh’ huiswerk. Hij kan de ander niet zomaar vrij spel geven op de damevleugel en moet gepast reageren. Hij kan echter niet voorkomen dat zijn d-pion wordt afgeruild en dat zwart een sterk paard krijgt op c4. Ding schudt een aantal sterke zetten uit de mouw en plaatst Gukesh voor enkele moeilijke keuzes. Die doet drie onnauwkeurigheden achter elkaar (20. Tac1, 21. f5, 22. De1) en dan gaat het plotseling snel bergaf. De zwarte stukken dringen de witte stelling binnen, en wit verzeilt in overlevingsmodus. Ding maakt het werk onberispelijk af, alsof hij nooit anderhalf jaar op de sukkel was geweest. Het is trouwens zijn eerste klassieke winst in ruim 300 dagen.
2de partij: Ding-Gukesh
Gukesh erkende na de eerste partij wel dat het zeker niet zijn beste was geweest, maar bleef verder onverstoord en strijdvaardig. Ding was natuurlijk met een opsteker begonnen, wat zou dat nu geven met wit? Niet al te veel, dus, want geen van beiden wou al te vurig ten aanval trekken. Er kwam een onversneden Italiaan op het bord, en in de openingsfase nam de wereldkampioen wel het voortouw, maar hij gaf meer om het consolideren van een solide stelling dan om wat feller door te duwen. Er werd dus vereenvoudigd, en al had de stelling haar subtiele kanten, het snuffelen en aftasten, het dreigen en tegendreigen leidden als vanzelf naar herhaling van zetten.
Geen probleem voor Ding, die zijn voorsprong behoudt, en evenmin voor Gukesh, die zich met een solide partij weet te herpakken van de snelle uppercut een dag eerder.
3de partij: Gukesh-Ding
In de derde partij stapt Gukesh af van 1. e4, dat hij minder vaak speelt, en gaat weer over tot het meer vertrouwde 1. d4. Een Geweigerd Damegambiet verschijnt op het bord, met Slavische of Half-Slavische trekken, en op zet 7 het ongebruikelijke 7. h3, al wou Kramnik daar ook wel een paar keer iets mee. Dan is g4 niet veraf, kun je denken: het punt hier is dat zwart 7. … Lf5 heeft, om de dame van c2 te jagen (de beide dames komen op b3 en b6 terecht), waarna 9. g4 effectief in in de stelling komt en het veld f5 aan de loper onttrekt.
Met 10. …Lc2, met directe aanval op pion b3, wijkt Ding af van een partij Yu–Shirov, 2023, waar zwart de loper terugtrok naar e6, wat misschien praktischer was. De pion nemen is evenwel voorbarig. Ding zet voort met 11. … h5, in een poging om g4 te ondermijnen en zijn c2-loper ook een terugweg te verschaffen, maar dat lukt niet: de ene pion verdwijnt, de andere komt in de plaats, en dus kan de loper nog steeds niet terug naar f5. Dan poneert de titelhouder een sterk nieuwtje: 13. … Pbd7, al heeft hem dat aardig wat bedenktijd gekost. Terwijl Gukesh b3 verdedigt en tegelijk de loper opsluit, heeft Ding zijn ultieme reddingsplan al klaar, om via g5 de loperdiagonaal weer open te maken. Dan maar zelf naar g5, denkt Gukesh, maar daarmee komt f5 weer vrij voor de nog maar net vastgezette loper en dat was niet de beste keuze. Ook 17. f3 is onnauwkeurig, maar op het moment dat Ding lijkt over te nemen van zijn uitdager onderschat hij de kwetsbaarheid van zijn raadsheer op c2: die wordt nu opnieuw en definitief ingesnoerd, om onvermijdelijk verloren te gaan, zonder al te veel compensatie. Niet dat zwart geen spel meer heeft, maar van datzelfde spel heeft wit nu wel het beste. Bovendien speelt de tijd intussen flink in het voordeel van Gukesh, en alsof dat nog niet volstaat, demonstreert Ding met 19. … dxe4 de aloude schaakwijsheid dat een misser, net zoals een ongeluk, nooit alleen komt (beter was 19. … Pe6). Gukesh gaat nu vol voor de loper en speelt het vervolg uitstekend. Weliswaar heeft Ding twee pionnen voor het stuk, maar zijn stukken werken minder goed samen en wit heeft ook nog een pittig loperpaar. Bovenop is er tijdnood, die zwart het finale fatale duwtje geeft: op de 38ste zet gaat hij door zijn vlag. Nederlaag met tik: Ding ziet er nadien behoorlijk bedrukt uit, maar zo kennen we hem ook wel, uit de match met Nepomniachtchi. Toen bleek hij een stuk veerkrachtiger dan iedereen kon vermoeden.
Kortom, alles te herdoen alweer, en iedereen weer aan het speculeren: was de eerste partij een ongelukje en krijgt Ding nu snel de rammeling die zowat iedereen hem vooraf had toegedicht, wordt het alles behalve een walk-over en krijgt Gukesh nog aardig wat te stellen met de al lang niet meer zo zwalpende Chinees, of gaan we terug de oude tour op met eindeloze rijen remises achter elkaar? Your guess is as good as mine, maar als er iets zeker is, dan wel dat er weinig zekerheden zijn …