Of het een paasheerlijke samenloop van omstandigheden was dat de WK-kamp in Astana tussen Nepomniachtchi en Ding uitgerekend zou beginnen onder het gelui van de klokken van Rome, wist wellicht ook Joost niet, maar het bracht natuurlijk op ieders lippen de vraag wie er het eerste eitje in zijn mandje zou mogen leggen. Traditioneel gebeurt dat niet in de eerste partij, hier met Nepo aan de melkchocolade en Ding de fondant, maar tradities zijn er natuurlijk ook om gebroken te worden (zie de vele edities lange 0-0 in de openingswedstrijd van het WK-voetbal, tot Erwin Vandenbergh in 1982, in Argentinië-België, in Camp Nou nota bene, tergend traag uithaalde en de bal voorbij de ik-weet-niet-waar-ik-moet-klauwende doelman joeg).  

De eersteling, dus. Dat Spaans tot de mogelijkheden zou behoren, daar kon je bezwaarlijk aan twijfelen, maar de ruilvariant, en meer bepaald deze ‘vertraagde’ of ‘dubbel vertraagde’ vorm, zoals een Engelse benaming het verwoordt (Delayed Exchange Variation, Doubly Deferred Exchange Variation), dat lag iets minder in de lijn der verwachtingen. Het wordt ook wel de Steenwijkervariant (Steenwijker Variation) genoemd, en in mijn jonge jaren, toen dat soort namen mij nog geheel onbekend waren, heb ik mij wel laten vertellen dat als je in het Spaans wilt ruilen 4. Lxc6 de gebruikelijkste manier is, (4. La4 Pf6) 5. Lxc6 de minst interessante en (4. La4 Pf6 5. 0-0 Le7) 6. Lxc6 de beste. Een WK-match die zo begint, dat zag er ergens verfrissend uit, al hoefde het nog niet te betekenen dat we meteen een spektakelstuk zouden krijgen.

Toch scheelde dat niet veel. Nepomniachtchi had namelijk 7. Te1 in petto, terwijl Ding in de luttele partijen (3, naar verluidt) waarin hij ooit met die Steenwijkervariant was geconfronteerd telkens op 7. d3 was getrakteerd. Dat is nog niet alles: ene Carlsen liet weten dat hij niet eens wist dat 7. Te1 überhaupt bestond (lees: het overwegen waard was) en vroeg zich af of zijn team dat wel gecheckt had in 2016 (tegen Karjakin) en 2021 (tegen Nepomniachtchi). Ja, dacht Gustafsson, maar zeker klonk het niet. Ding had meteen al veel tijd nodig, een veeg teken. Na een zet of 15 stond wit er duidelijk iets beter voor, maar de digitale wijsneuzen waren in hun oordelen iets minder voortvarend dan de enigszins lyrische verslagen nadien: het voordeel was nog verre van winnend, maar het was er wel. Uiteindelijk had Ding het lelijke 25. … c6 nodig, niet zo fraai voor de pionnenstructuur op de damevleugel, maar een zet of zes later, verdampte Nepo’s voordeel grotendeels, ondanks een heel verdedigbare zet. Wit wist nog wel een pion binnen te rijven, maar op dat moment was voor zwart het ergste al voorbij. De pion kwam ook weer terug en enkele overbodige zetten later was de remise een feit. Geen eitjes in de mandjes, dus, maar je weet maar nooit of de paashaas ook op paasmaandag actief is.       

De tweede partij leek een Damegambiet of Damepionspel te gaan worden, of misschien een Catalaan, tot Ding de boel een totaal onverwachte wending gaf met het verbazende 4. h3, kennelijk om allerlei Russisch huiswerk te vermijden en/of zo snel mogelijk onbegaande paden op te zoeken (een idee van secondant Rapport, zei Ding achteraf). Het vervolg had niettemin veel weg van een Aangenomen Damegambiet, met een tempo minder en een pion op h3, maar ook al moest Nepomniachtchi er even serieus voor aan de bak, tegen de 11^de zet (11. … Pa5) had hij het heft in handen en mocht Ding zich aan de hoofdbrekens begeven. Ruim een halfuur deed hij over het betwistbare 12. Pxf6, i.p.v. het aangewezen 12. Pxc5, en tegen dan was het voor iedereen duidelijk dat zijn huiswerk voorbij was en niets gunstigs had opgeleverd. Het vervolg paste wonderwel bij de stijl van Nepomniachtchi maar des te minder bij die van Ding, die hoe langer hoe minder wist hoe hij het tij kon keren. Dat  puzzelwerk kostte hem gevaarlijk veel tijd, terwijl Nepo volop in zijn comfortzone zat en naar hartenlust à tempo kon spelen, wat nog meer tijdsdruk op Ding legde. Na amper 29 zetten, met nog maar 43 seconden op de klok en in een stelling die al een tijdje opgaverijp was, legde de Chinees de boeken neer. Zelden gezien …

Als we de balans opmaken, na slechts 2 van de 14 voorziene partijen en nu al een 1,5-0,5 in zijn nadeel, dan lijkt het er niet op dat Ding klaar is voor de grote WK-clash. Zijn er zaken op de achtergrond die hem parten spelen? Na de eerste partij zei hij dat hij, alleszins tot het middenspel, met zijn hoofd niet helemaal bij het schaken had gezeten en er was ook de verrassende verhuis naar een ander hotel (wegens “kamer te groot”, te veel Russen in de buurt of dichter bij de eigen familie, ook aanwezig in Astana). Bovendien, door allerlei belemmeringen, o.m. de stevige COVID-restricties in China, had hij de voorbije 3 jaar relatief weinig gespeeld, en dat is meestal niet bevorderlijk voor een ”goede conditie”.   

Nu is Ding wel een beetje bekend voor een slechte start en al evenzeer voor een comeback die je niet meer verwacht, maar of we na het eerste ook het tweede te zien krijgen is nog maar de vraag. Feit is dat Nepomniachtchi in de eerste partij meteen een prima voorbereiding toonde, en dat Ding in de tweede zowat het omgekeerde etaleerde. Als dat eigenaardige 4. h3 (Giri riep meteen uit: “A mouseslip!”, alsof hij 4. g3 had willen spelen, maar de verkeerde pion opschoof) iets moest aantonen, met alle respect voor Rapport, die niet vies is van zulke vreemde zetten, dan wel dat zijn voorbereiding niet in de haak was (of hij niet klaar voor zo’n zet), zoal niet dat die eigenlijk alleen moest voorkomen dat hij in het huiswerk van Nepomniachtchi terechtkwam. Missie alles behalve geslaagd, een plan B is meer dan wenselijk en/of welkom. Goed, Ding heeft een hele dag om zich te bezinnen (en nog 12 partijen om de bordjes te verhangen), woensdag staat de volgende partij op het programma.