De tweede editie van de Global Chess League is volop aan de gang, en daar krijgt u hier binnenkort wat meer over te lezen, maar het moet alvast nu al gezegd: niemand minder  dan onze eigenste Belgische champ Daniel Dardha is erbij, en nog wel in het team van Carlsen. Nu heeft hij internationaal al wel een aantal keren mooi van zich laten spreken, maar hiermee zit hij toch wel helemaal bij de grote jongens! Edoch, daar gaat dit artikel verder niet over, want bij het overlopen van de namen van de helden en heldinnen kreeg ik weer last van een oud zeer, en dus ga ik nog maar eens flink zeuren. Wie daar geen boodschap aan heeft, kan dus meteen en zonder gêne afhaken.

Over die namen draai ik hier nog maar eens mijn aloude riedeltje af: met niet-westerse namen maakt men er geregeld een potje van. Chinese namen zijn dan nog makkelijk: dat is achternaam eerst en voornaam laatst (bv. Ding Liren, Hou Yifan), en dat kun je desgevallend verwestersen door het simpel om te draaien (Liren Ding, Yifan Hou). Zo doe ik het ook het liefst, want het gebeurt geregeld dat een ignorante ziel verkeerdelijk de achternaam als voornaam ziet: nog niet zo lang geleden las ik ergens over de Chinese president Jinping (cf. Xi Jinping) en Jinping hier en Jiping daar. Zullen we het dan ook hebben over Emmanuel, Keith, Olaf, Donald, Vladimir, Narendra, Benjamin e.a. Georgia’s? Ander voorbeeld: De Morgen bestond het onlangs om de Zuid-Koreaanse laureate van de Nobelprijs Literatuur 2024 ettelijke keren kortweg Kang te noemen, want het is toch Han Kang, niet? Dat haar vader in hetzelfde artikel als Han Seung-Won werd opgevoerd (en niet als Kang …) was kennelijk niet opgevallen.

Een stuk ingewikkelder is het bij luitjes (m/v) uit India. Het is intussen een ingeburgerd gegeven dat we Anand voluit Viswanathan Anand noemen, en soms zelfs Vishy, alsof hij te onzent elke dag een pint komt drinken, maar Viswanathan is geen voornaam of achternaam, maar een patroniem of vadersnaam. De volledige naam betekent dan ook Anand, de zoon van Viswanathan, die voluit Krishnamurthy Viswanathan heet. Op zijn berurt heet Anands zoon Anand Akhil, d.w.z. Akhil, de zoon van Anand. Kortom, het is bepaald oenig om van Vishy te willen spreken, maar zoals gezegd, het is zo ingeburgerd dat we niet eens beseffen wat voor een kemel we begaan.     

Om een lang verhaal niet nog veel langer te maken, geef ik zo dadelijk een aantal namen waar dezelfde calamiteit dreigt zich te gaan voltrekken, ondanks (soms, maar niet altijd) de FIDE-gegevens, en des te meer ondanks de topspelerslijst op chess.com, waar de spelers steevast hun zeg hebben gekregen omtrent hoe het eigenlijk moet. In ELO-volgorde van 1 oktober (*= of vice versa):

Arjun (Arjun Erigaisi*)  

Gukesh (Gukesh Dommaraju*, Gukesh D*)

Praggnanandhaa (Praggnanandhaa Rameshbabu*, Praggnanandhaa R*)  

Nihal (Nihal Sarin*)

Raunak (Sadhwani Raunak*, Sadhwani)

Harikrishna (Harikrishna Pentala*, Pentala)

Laten we ook de dames niet vergeten:

Humpy (Koneru Humpy*, Koneru)

Divya (Divya Desmukh*, Desmukh)

Harika (Dronavalli Harika*, Dronavalli)

Vaishali (Vaishali Rameshbabu*, Vaishali R*)

Tot daar de bekendste spelers en speelsters uit India. Van mij krijgt u altijd de naam zoals het eigenlijk (volgens de betrokkenen) zou moeten: de zgn. “given name”, de eigen naam die men bij de geboorte krijgt en die wij als voornaam opvatten. Al de rest (hierboven tussen haakjes) is uitzonderlijk, minder aangewezen of gewoon fout.

Is dat nu zo moeilijk, om het te doen zoals het hoort en zo bij voorbaat alle mogelijke verwarring te voorkomen? Natuurlijk niet (zie: Arjun), maar als men westerse namen voluit wil schrijven, is men geneigd om dat ook bij niet-westerse te willen doen. En dus krijgen spelers en speelsters uit India steevast een ‘achternaam’ opgesolferd, vooraan (Erigaisi Arjun) of achteraan (Arjun Erigaisi). En dan wordt het een potje.

Genoeg gezeurd. Volgende keer: de Global Chess League, met o.m. Magnus, Maxime, Nodirbek, Hikaru, Alireza en Zhongyi. En natuurlijk Daniel.