’t Is al eens zoeken naar een titel, bij voorkeur kort en krachtig en alleszeggend met het kleinste aantal woorden (en dat laatste moet je van mij niet vragen). Vandaar twee woorden slechts, om te zeggen dat we het over het wereldberoemde Gibraltar International Chess Festival gaan hebben, en dat er verrassingen vielen. Kleurrijker, echter zou zijn geweest: “Le nouveau Vlad est arrivé”, of, als u Engels verkiest: “There ’s a new Vlad in town”. Want terwijl de ene Vlad er het bijltje bij neergooit, staat een volgende al klaar. _LEESMEER_

De eindzege ging namelijk naar de 20-jarige Russische GM Vladislav Artemiev, het nummer 36 van de wereld, met 2709 ELO, die 11^de stond op de startlijst. U had er misschien nog nooit of niet veel van gehoord, maar hij heeft eerder ook al indruk gemaakt in het snelschaak (’s werelds nr. 11 in rapid, nr. 12 in blitz). Met Gibraltar erbij staat hij op nr. 20 en totaliseert hij 2736 ELO, net achter Svidler en voor Rapport. Opvallend, want dat gebeurt zelden, hij eindigt helemaal alleen op 1, met 8,5/10, een half punt voor de 2^de, die daar ook solo staat te wezen, en een punt voor het drietal op de gedeelde 3^de plaats. Niks geen tiebreak dus, en dat is, in een tornooi met 250 deelnemers, niet zo vanzelfsprekend.

Er was niet alleen maar één eerste, een onverwachte dan nog, er was ook maar één tweede, nog onverwachter: de 19-jarige Indische GM Murali Khartikeyan, 2570 ELO (intussen 2560) en 385^ste op de wereldranglijst. En het drietal dat gezamenlijk de 3^de plaats bezette zal ook niet blinken van overdreven bekendheid: Nikita Vitiugov, David Howell, David Anton Guijarro. Tsjonge, jonge … hoe zijn we in dat eindspel beland?

Het antwoord: niet uitsluitend maar toch in belangrijke mate door een bijzonder spectaculair slot. Laten we eerst noteren dat Artemiev vanaf de helft van het tornooi mocht afrekenen met Vachier-Lagrave (remise), Nakamura (winst), Aronian (remise), Navara (winst) en ten slotte Yu (winst), niet bepaald klein volk. Met Yu was één van de drie directe concurrenten teruggewezen, maar meteen ook de anderen, want die konden Artemiev na z’n winst niet meer bijbenen. Intussen won Khartikeyan verrassend van Vachier-Lagrave, z’n 3^de +2700-slachtoffer op rij en z’n 5^de winst dito, en Howell van Aronian. Hoe die laatste zichzelf in de vernieling zat te spelen, blijkt uit de veelzeggende blikken van Nakamura naast hem, die het schouwspel met verbijstering gadesloeg (als deze link het doet, vindt u het filmpje hier:  https://www.youtube.com/watch?v=R1iHtoPQ7RA). En dat, plus nog enkele andere, minder verrassende resultaten, zorgde voor die wat ongewone eindstand.

Gibraltar is niet alleen een van de jaarlijkse toptornooien, het beroemt er zich ook op dat het ‘vrouwvriendelijk’ is, al had Yifan Hou daar enkele jaren geleden ongetwijfeld zo haar eigen mening over. Ze hebben er immers ook een prijs voor de beste vrouw, qua schaakprestaties in het tornooi welteverstaan, en die is niet min: 15.000 pre-Brexit pondjes. Die is nog maar zelden een 2^de keer gewonnen – recentst was het Hou (2012, 2015) – en nog zeldener een 3^de – Pia Cramling (2004, 2005, 2018), en dit jaar was op dat vlak geen uitzondering. Weer iemand anders dus, maar met kanttekeningen.

Wat heb ik toch tegen voormalig wereldkampioene Zhongji Tan? Want die is het, die door een eindspurt van 3/3 in extremis de prijs wint, met een 22^ste plaats in de eindstand, net voor Mariya Muzychuk, die het samen met zus Anna (half of helemaal) liet afweten in de laatste ronde. Zo’n 3/3 kun je natuurlijk niet negeren, dat is mooi op zich, maar hoe vreemd het kan gaan moge dan bv. blijken uit wat andere dames overkwam, i.c. Sarasadat Khademalsharieh (o, ik hou van die naam!) – u weet nog, 2 keer in de medailles bij rapid en blitz eind vorig jaar in Sint-Petersburg – die begon met een 3/3 en uiteindelijk nergens eindigde (ja, 140^ste), ondanks het feit dat ze Aronian en Adhiban had weten te weerstaan. En plus, deze 21-jarige Iraanse jongedame van 2468 ELO speelde tegen gemiddeld 2558 ELO, terwijl ex-wereldkampioene Tan, zelf 2502 waard, maar gemiddeld 2419 (83 punten beneden haar ELO) voor de kiezen kreeg.

Die gemiddelde tegenstand van Tan lijkt mij zo’n gemakkelijk parcours te onthullen dat ik het voor de aardigheid eens bij andere hoogste-vrouwen-in-de-eindstand wil checken. Ontluisterend, gewoon. De eerste die ook zo’n ‘lage’ (en toevallig krek dezelfde) gemiddelde tegenstand had als Tan (d.i. 2419) is pas de 9^de dame in de eindstand, m.n. ene Sabrina Vega Guttierez, maar dat gemiddelde ligt wel duidelijk boven haar ELO van 2390, ergo Sabrientje heeft heel wat meer moeten bewijzen (en bewezen). Met 2419 ELO tegenstand als referentiepunt, vergelijk wat dames 2-8 op hun bord kregen: M. Muzychuk 2592, Ju 2535, Koneru 2523, Lei 2494, A. Muzychuk 2468, Stefanova 2453, Guichard 2434. Kortom, alle verhoudingen in acht genomen, heeft Tan het bijzonder makkelijk gehad. Nu ja, dat is ook niet haar schuld, natuurlijk, en ik kan haar niet verwijten dat ze de kansen die ze krijgt ook waarneemt. En met 7/10 wint ze, ondanks die ‘lage’ tegenstand, toch nog een 11-tal ELO’tjes bij. Maar heel enthousiast word ik er (weer) niet van. Op de foto overigens drie Chinese dames: v.l.n.r. wereldkampioene Ju, ’s lands 21-jarige nummera 5 Lei en ex-wereldkampioene en nu Gibraltarwinnares Tan.  

Laat ik eindigen met een enthousiastere noot. Ik had het recent ook over de jongste Indische wonderknaap-die-GM-werd, D. Gukesh. Die speelde ook mee in Gibraltar en finishte als 27^ste, met 6,5/10 en een TPR van 2650. Met z’n ELO stijgt hij naar 2518. Hij moest enkel de duimen leggen voor Adams en Howell, en hield mooi stand tegen Eljanov, Anton Guijarro en Adhiban. Gemiddelde tegenstand, vraagt u? Een frisse 2539 …