Hoe verlammend de ongebreidelde warmte van de voorbije dagen kan werken op je schrijfzin weten we ook alweer: Riga en Dortmund zijn al lang voorbij maar over de kers op de taart mocht u in het duister tasten. Verfrissenderwijs een laatste update dus, in merkelijk frissere omstandigheden. _LEESMEER_

In Riga werd vanaf maandag laatstleden de finale afgewerkt, tussen de enige twee spelers die zelfs meer dan eens een ronde verder kwamen zonder het tiebreakcircus van rapid en/of blitz en/of andere Armageddons: Vachier-Lagrave had al 3 keer klassiek gescoord (en 3 bonuspunten verzameld), Mamedyarov 2 keer (goed voor 2 bonuspunten). Niet geheel onterecht dus dat deze twee de finale haalden, en de heren continueerden gewoon hun fighting spirit en brachten een ware rollercoaster ten borde.

Alsof het woord remisedood nog moest worden uitgevonden, werd er klassiek volop gescoord. Op maandag won Mamedyarov de 1^ste partij, nota bene met wit tegen de Grünfeld-Indische verdediging van zowat de meest notoire connaisseur ter zake, en dat in amper 28 zetten. Een slag die kon tellen, want niet alleen werd Vachier-Lagrave afgetroefd op een terrein dat hij geacht werd te kennen als zijn broekzak, hij zat ook meteen in een must-winsituatie. Het maximale aantal van 4 bonuspunten was daarmee ook finaal buiten bereik: als de Fransman nog wou winnen, zou het in de tiebreaks moeten gebeuren. De Azerbeidzjaan daarentegen kon nog wel z’n 3^de bonuspunt behalen, als hij de 2^de partij niet verloor (en in één moeite het tornooi won).  

Dinsdag ging Vachier-Lagrave niet voor een alles-of-nietsopening waar de scherpte en navenante risico’s van afdropen, maar speelde hij rustig Italiaans. Het leidde tot het soort stelling waarin Mamedyarov  zich niet zo kiplekker voelt en dat was precies wat de Fransman nodig had: in (alweer: amper) 32 zetten bracht hij de bordjes in evenwicht. Geen bonuspunten voor de een noch de ander dus, en tiebreaks, na nota bene alleen maar winstpartijen.

Woensdag ging het festival gewoon door, zij het dat er ook behoorlijk bevochten remises vielen. Dat was vooreerst het geval in de eerste (en trage) rapids (25’ + 10”). Beide kemphanen zagen geen reden om hun openingkeuze in vraag te stellen, ondanks hun beider verlies in de klassieke fase. In volgorde Grünfeld en Italiaans dus. Deze keer hield Vachier-Lagrave met zwart moeiteloos remise, wat Mamedyarov hem leek na te gaan doen in de 2^de partij, tot die zichzelf in de problemen speelde en ei zo na de boot inging. De Fransman liet de kans echter liggen en de bordjes bleven gelijk.

In de snelle rapids (10’ + 10”) bleven beide spelers – koppig? dapper? domweg? – trouw aan hun opening. De Grünfeldpartij bleef heel evenwichtig en het resulterende eindspel, waarin wit (met paard) een pion won maar zwart ter compensatie een lekker beweeglijke loper had, bracht geen aftekening. De Italiaanse partij leek deze keer iets gunstiger voor zwart, maar liep uiteindelijk toch uit op herhaling van zetten. Opnieuw 1-1, dus. Qua spanning kon de boel al lang niet meer stuk.

Vóór de tiebreakfase werd links en rechts wel gespeculeerd over de wederzijdse kansen, op basis van de respectievelijke snelschaak-ELO’s. In de rapidlijst stonden Vachier-Lagrave en Mamedyarov zowat op gelijke hoogte, in blitz daarentegen bedroeg het verschil 170 punten ten faveure van de Fransman, het nummer 1 van de wereld overigens, vóór Carlsen. Daarmee had de rapidfase geen onverwacht resultaat opgeleverd, terwijl een overwinning van Vachier-Lagrave in het blitzgedeelte gewoon in de lijn der dingen zou lijken te liggen.  

Edoch. De Fransman had nu eerst wit en dus kwam er weer een Italiaan op het bord. Mamedyarov speelde het rustig en beheerst, en wist af te wikkelen naar een beter eindspel van D+T+7p, dat hij keurig converteerde. En voor de 2^de keer zat Vachier-Lagrave in de vieze papieren van een must-wintoestand. Geen Grünfeld dan maar, moet hij geoordeeld hebben, want er kwam een Dame-Indiër op het bord. Het leverde hem een pionnetje op in het middenspel dat hij met veel finesse verdedigde, om het na een slopend eindspel, waarin de Azerbeidzjaan meer last had van de klok, promotieklaar te hebben. Ongezien: voor het eerst zou een finale Armageddongewijs worden beslist.

Armageddon, als je enigszins kunt, vermijd je het toch? Maar beide spelers hadden het hele tornooi niet anders gedaan dan zich zo ver mogelijk van die eventualiteit weg te houden, met scherp en/of ondernemend spel, met zeges in respectievelijk vier en drie van hun acht klassieke partijen, en navenant weinig remises, en ze lieten dus geen kans onbenut om op winst te spelen. Soms is het niet te vermijden, en in zo’n geval, hoe onfair het eigenlijk ook is dat er een verliezer moet zijn, moet het maar.

Vachier-Lagrave had wit en één minuutje meer, maar ook winstdwang, Mamedyarov had zwart en de kans op remisewinst. Er kwam een Koningsindisch Fianchetto op het bord, waarin wit in eerste instantie goed uit de opening kwam, maar zwart uitstekend manoeuvreerde. Er slopen wederzijdse onnauwkeurigheden in het spel en de tijd werd snel kort. In het eindspel van (T, L en pionnen en) loper tegen paard kon wit een vrijpion op de a-lijn creëren, maar zwart palmde op slag de b-lijn in met de toren en ontnam wit een aardig stukje Lebensraum. Toch wat benauwend voor de man die moest winnen om te winnen, want de ander, die aan remise genoeg had, stond onderhand wel een ietsje beter. Omstreeks de 50^ste zet leek het evenwicht hersteld, maar daar had wit niets aan. Met luttele seconden op de klok miste hij (bewust of onbewust) een bijna geforceerde remise en daarna gaf het zwarte initiatief de doorslag. Winst en dus eindwinst voor Mamedyarov, voor een bijzonder eervolle tweede,  Vachier-Lagrave.

Daarmee zijn 2 van de 4 deeltornooien van de Grand Prix afgewerkt. In het 1^ste, Moskou, ging Nepomniachtchi met de eindwinst lopen én 9 GP-punten (8 als winnaar + 1 bonuspunt), vóór Grischuk, die 7 punten (5+2) verzamelde. Hier, in Riga, behaalde winnaar Mamedyarov 10 punten (8+2), runner-up Vachier-Lagrave 8 (5+3). In de de voorlopige stand delen Mamedyarov en Grischuk de leiding, met 10 punten, vóór Nepomniachtchi (9), Vachier-Lagrave (8) en Wojtaszek (5). De anderen kunnen onvermeld blijven, omdat ze, na 2 van maximum 3 deelnames zo goed als geen kans meer maken om in de top 4 te geraken (die top 4 zal de finale spelen in Londen, en de twee finalisten krijgen een plekje in het volgende kandidatentornooi). Van het genoemde vijftal staan Nepomniachtchi (9) en Vachier-Lagrave (8) er het best voor: ze hebben nog maar 1 keer meegedaan en kunnen dus nog 2 keer scoren. Ook Wojtaszek kan dat nog, en daarom zijn z’n 5 punten van Moskou alvast mooi meegenomen (gesteld dat hij nog 2 keer degelijk scoort, uiteraard). Mamedyarov en Grischuk hebben al 2 beurten gehad en zijn min of meer verplicht nog een goed resultaat neer te zetten. Doen ze dat niet, dan lopen ze het risico dat ze in extremis worden voorbijgestoken door de beste “kanslozen” van het moment, genre So (4, 2 deelnames), Nakamura (3, 2x), Svidler (2, 2x), Dubov (2, 2x), en misschien vooral Wei (2, 1x) e.a. die nog 2 tornooien te gaan hebben. De volgende afspraak is GP-Hamburg, maar dat is pas in november. En ik hou niet van wachten …

Tot slot, Dortmund. Daar verguldde Dominguez Perez zijn 4-daagse leiderspositie met de eindzege en verzilverde Nepomniachtchi zijn comeback (3 zeges op rij) met een 2^de plaats (ex aequo met 3 anderen, maar met de betere scheidingspunten). Er zijn ook nog tal van andere evenementen gaande – de kalender is lichtjes overvol – en daarvoor geldt het bekende: te veel om op te noemen, laat staan in enige geuren en dito kleuren te verslaan.

Om dan toch iets te noemen wat ons niet onberoerd kan laten: vandaag gaat in Parijs de plaatselijke Rapid & Blitz-versie van start van de Grand Chess Tour (GCT), u weet wel, wat vroeger in juni plaatsvond, de week voor of na GCT Your Next Move in Leuven, dat er dit jaar niet bij is (en hopelijk alléén dit jaar). Drie dagen rapid (9 ronden) en twee dagen blitz (18 ronden). Spelen onder meer mee: Mamedyarov en Vachier-Lagrave, alsof ik niet gezegd zou hebben dat de kalender lichtjes overvol was … Enfin, u hoort er nog van!