Het was niet zeker, maar het werd ook niet onwaarschijnlijk geacht, en nu is het toch zo ver: Niemann stapt naar de rechter (zoals Jan ook al meldde). In het beklaagdenbankje: Magnus Carlsen, zijn Play Magnus Group, het schaakplatform chess.com, hun CCO Daniel Rensch en tot slot schaker/streamer Hikaru Nakamura. Die hebben a.h.w. samengespannen om Niemanns reputatie en zijn carrière om zeep te helpen, en hem zware professionele en financiële schade te berokkenen (zie voetnoot* voor de juridisch-terminologische kant van de zaak). Pittig detail: Niemann postte de officiële aanklacht op zijn Twitteraccount, onder de niet mis te verstane hoofding “My lawsuit speaks for itself” (Mijn rechtszaak spreekt voor zichzelf).

Wie gedacht had, dat de zaak zou bekoelen, is eraan voor de moeite. Er was onlangs wel weer een nogal bizar incident, in de partij Sevian–Niemann in het net afgelopen Amerikaans kampioenschap,  waar Sevian zonder zichtbare aanleiding de zwarte koning van het bord nam, zogenaamd omdat het kruisje los zat (wat nadien grappen opleverde over de “onthoofde koning”), en hem na wat gepruts weer op het bord plaatste, of eigenlijk bijna neergooide. Niemann reageerde verstoord: het was zijn koning en het gebeurde in zijn bedenktijd, maar na een korte woordenwisseling werd er gewoon voortgespeeld alsof er niets was gebeurd.

In het interview nadien lachte een kennelijk goedgeluimde Niemann het voorval weg als een misverstand dat meteen was uitgepraat. Iedereen deed er ook nogal lacherig over, alsof dat soort bevliegingen (in dit geval van Sevian) er nu eenmaal bijhoren, zeker naar het einde toe van een lang en zwaar tornooi, en wie de onschuldige uitleg toch wat te onschuldig vond, zweeg in alle talen over wat er dan wel aan de hand had kunnen zijn. Laat ik het eens proberen: wou Sevian (die de partij trouwens verloor) soms checken of er geen verdachte elektronica (poepkraaltjes zo u wil) in die koning van Niemann zat? Want waarom zou je nu in volle partij ongevraagd en zonder “j’adoube” te prevelen de koning van nota bene je tegenstander van het bord nemen, het kruisje eraf halen en er weer inprutsen, en hem dan weer half neergooien ongeveer waar hij had gestaan? Normaal en volgens de regels is heel anders.

Hoe dan ook, Niemann leek het na de partij helemaal niet erg te vinden en gedroeg zich heel welwillend en aangenaam, alsof alle frustratie die de zaak met Carlsen had teweeggebracht in de ijlste lucht was opgelost. Niet dus, want nauwelijks enkele dagen later maakt hij bekend dat hij een rechtszaak aanspant tegen Carlsen en co., van wie hij maar liefst minimaal 100 miljoen dollar wil vangen, per tenlastelegging nota bene (zie diezelfde voetnoot*), wat neerkomt op 4 maal dat bedrag plus een 5^de nog te bepalen som en de gebruikelijke extra kosten (en nog meer mag ook, als de rechtbank dat zo zou zien). In de VS zijn de schadebedragen per definitie nu een maal gigantisch, op het immorele af, maar voor Niemann spreekt misschien wel dat zijn schade mogelijk ook gigantisch is. Als je niet meer mag meedoen (hij spreekt van het Global Championship van chess.com, waar hij werd uitgegooid ondanks kwalificatie, een match met Vincent Keymer die door de Duitse tiener werd geschrapt, Tata Steel 2023, waar hij zou meedoen maar de organisatoren alle contacten plots hebben afgebroken, en toekomstige tornooien) en geen partijen kunt spelen, zijn je kansen op een carrière en al zeker een verhoopte gooi naar de wereldtitel (mocht dat erin zitten, uiteraard, hij denkt van wel) naar de haaien. Dat je dan als geldhaai reageert, is niet helemaal onbegrijpelijk.   

Een paar weken geleden zei Carlsen nog dat hij niets kon zeggen “zonder toestemming van Niemann”, een subtiele manier om de bewijslast bij de beschuldigde te leggen – als hij geen toestemming wou geven, moest hij wat te verbergen hebben, toch? – i.p.v. bij degene die beschuldigt. Of we een en ander nu moeten interpreteren als “toestemming” of niet, het lijkt er sterk op dat Carlsen nu álle was mag gaan buiten hangen waarvan hij meent dat die vuil is, en dat Niemann niet onder de indruk was en is van die uitspraak van Carlsen of de consequenties ervan. Wordt, euh, vervolgd.

PS Uitsmijtertje: we zijn een dag na de tijding, en terwijl die in allerlei media is  opgepikt, heeft chess.com nog met geen letter over de zaak gerept. Dat ze tijd nodig hebben voor een verklaring die op geen enkele manier een juridisch risico inhoudt, is begrijpelijk, maar dat ze niet gewoon het nieuws als nieuws kunnen brengen, is bedenkelijk.  

—

* Juridisch-terminologisch gezien gaat het om 5 tenlasteleggingen (let wel: het gaat om Amerikaans recht, en niet elk element is dus zomaar te vertalen):

(1) slander (laster)

(2) libel (smaad)

(3) unlawful group boycott under the Sherman Act … (onwettige groepsboycot zoals bepaald in de wet-Sherman …)

(4) tortious interference with contract- and business expectancies (onrechtmatige inmenging in contractuele en zakelijke verwachtingen)

(5) civil conspiracy (civiele of burgerlijke samenzwering)

Wat (3) en (5) betreft: Niemann gaat ervan uit dat Carlsen en co. niet toevallig en louter op eigen initiatief hebben gehandeld of handelen, maar dat ze hem als groep en met onderlinge afstemming boycotten en tegen hem samenspannen.