Even zoals op tv: je kondigt aan waar je het straks gaat over hebben, en gaat verder met  “Maar eerst dit”.

Welaan, straks heb ik het ook nog even over het komende WK voor Junioren in Mexico, met o.m.‘onze’WFM Daria Vanduyfhuys, maar eerst moet ik wat kwijt over een Niemanndalletje dat via een merkwaardige speling van het lot ook naar Mexico leidt.

Nog maar een paar weken geleden klonk het alom dat de vete tussen Carlsen (en co.) en Niemann ten einde was en huppakee, er is al een nieuwe zaak-Niemann. Deze keer is het Kramnik die van zijn verliezersoren maakt, na een uiterst summier potje online schaken met Niemann, dat beperkt bleef tot twee partijen, wellicht omdat geen van beiden (maar om uiteenlopende redenen) nog zin had in een vervolg. Ik kwam er gisteren toevallig achter – de gerenommeerde schaakwebsites en/of -platformen zwijgen voorlopig in alle talen, bepaalde kranten berichten er wel over – via een link naar streamer Robert Ris, die beide partijen van commentaar voorzag. Ris zag trouwens weinig (zeg maar niets) verdachts in de hele zaak, terwijl Kramnik overduidelijk liet doorschemeren dat de boel stonk, zonder Niemann ook expliciet, d.i. met naam en toenaam, te beschuldigen.

Wat was er gebeurd? Nu Niemann weer welkom was op het schaakplatform chess.com, kwam er op een of andere manier een minimatch (blitz én ‘casual’, dus zonder belang, om niets) tot stand met oud-wereldkampioen Vladimir Kramnik. Die had wit in de eerste partij en, stel je voor, Niemann bestond het om hem de fameuze Berlijnse Verdediging (Berlin Wall of Berlijnse Muur) voor te zetten, waarmee Kramnik destijds zo spraakmakend Kasparov had afgehouden (om hem daarnaast met wit te verslaan). Prompt heet dat ‘provocerend’, want Kramnik proberen te verslaan met zijn bloedeigen Muur is zeldzaam en een gelukte poging heb ik niet meteen aangetroffen (wel omgekeerd: als hij zelf zwart had).

De analyse van Ris laat er weinig twijfel over bestaan. Niemann doet niets uitzonderlijks, maar speelt de variant op een normale en logische manier, terwijl Kramnik in wezen zichzelf de das omdoet. Geen haan die er verder naar zou kraaien, ware het niet dat de tweede partij de boel pas goed in de fik steekt. Ik schotel ze u even voor, en geen nood, ook zonder bord en stukken zult u ze prima kunnen volgen (Niemann heeft wit): 1. e4 f6. Pardon? Niemann gelooft duidelijk zijn ogen niet, zet een gezicht op van “Dat kun je niet menen!” of iets gelijkaardigs, verzinkt vol achterdocht in de ogen – hoewel, hij kan vermoeden wat er aan zit te komen – even in gepeins en speelt dan 2. d4. Waarop Kramnik antwoordt met 2. … g5 en het kortst mogelijke mat in de stelling brengt (met 3. Dh5#), dat we allemaal kennen als het Narrenmat of Gekkenmat (met wit gaat het nog net een halve zet sneller, bv. 1. f3 e5 2. g4 Dh4#). Je ziet Niemann wat vertwijfeld blijven kijken, maar hij voert het mat niet uit en geeft liever zelf op. Einde minimatch.  

Niet veel later plaatst Kramnik een reactie op zijn chess.com-account, waarin hij Niemann niet noemt maar wel zijn wrevel uitspreekt over frauduleus gedrag in het schaken, en m.n. hoeveel fraude er kennelijk wordt getolereerd in online-evenementen (nota bene ook op chess.com, is de implicatie), ook van elitespelers. Uit protest zal hij niet meer meedoen aan dingen als Titled Tuesday, voor de gelegenheid herdoopt tot Cheating Tuesday (lett.: de dinsdag waarop men valsspeelt). Dat het niet over Niemann zou gaan, kan geredelijk worden uitgesloten, maar Kramnik beschuldigt hem niet rechtstreeks. Hij heeft ook geen been om op te staan: één blitzpartijtje om niets dat hij door slecht spel verliest en verder nog wat “eigen” statistieken (gelet op het brandhout dat experts in de materie maakten van soortgelijk zelfverzameld materiaal in de eerste Niemann-zaak is dat niet veelbelovend), het is niet meteen overtuigend. De vraag is natuurlijk wel: wat bezielt Kramnik om op basis van zo weinig (om niet te zeggen: niets) een nieuwe hetze te willen starten tegen iemand die zonet nog formeel is vrijgepleit (“geen bewijs van schuld”) in een zaak waar het uiteindelijk om ettelijke tientallen partijen ging?

De meeste berichten besluiten met een verwijzing naar Niemanns (veelal eerdere) uitspraken, want dat hij geen blad voor de mond neemt, kan handig worden binnengesmokkeld en verwerkt in een narratief van verdachtmakingen. Hij “wil de beste van de wereld worden” en alvast tot dan “spreekt zijn schaak voor zich”, dus dan mag hij het zeer binnenkort ook gaan bewijzen: het WK voor Junioren (min 20) komt eraan, van 20-09 t/m 02-10-23 in Mexico-Stad, en daar voert Niemann (2667) in het Open tornooi de startlijst aan. Dat betekent meteen ook dat er heel wat topjuniors ontbreken, niet in het minst de 7 die hem voorgaan op de wereldranglijst, van Firouzja tot Nihal. Verder zijn de dichtsbijzijnden (onder plaats 30) de nummers 14, 23, 27en 29. Niet bepaald het sterkst mogelijke deelnemersveld. Een ambitieuze jongeman wordt dan wel geacht wat te laten zien.

Ook onze Daniel Dardha, een ietsiepietsie teruggevallen (nummer 19 tegenwoordig), is niet van de partij, maar drie andere Belgische jongelui zijn dat kennelijk wel, en (voor ons) onbekend of niet, het verdient een vermelding: Matthieu Loncke (nr. 71, °2004) van L’Échiquier Tournaisien (Doornik), en verder Benjamin Faybish (nr. 80, °2004) en Samuel Yoro (nr. 90, °2004), beiden van Brussels Chess Club. Tot daar het Open tornooi, waar naar ik vermoed enkel jongens deelnemen (er zijn wel een heleboel Mexicaanse namen, die ik niet gauwgauw kan inschatten), maar ook de jongedames hebben hun tornooi. Daar is het Carissa Yip die het veld aanvoert, maar verder ken ik bijna niemand, op een voor de hand liggende uitzondering na. Er is namelijk één landgenote bij, en niet van de minsten: WFM Daria Vanduyfhuys (nr. 17, °2003) van KGSRL (Gent), en in het verleden af en toe gesel, pardon, opponente van onze Interclubjongens van SKOG1. Aan alle jeugd: veel succes!