Kandidatentornooi, R10-12. We zouden – na afloop van ronde 12 – meer weten, mogelijk heel veel meer, beloofde ik vorige keer, en inderdaad, dat doen we, al had ik toen deze ontwikkeling niet meteen in gedachten. Zowat in sneltreinvaart werd de two horse race (vrij vertaald: het tweepaardenspel) een één-paard-en-een-stel-pony’s-loop, waarbij de spanning verschoof van ‘Wie wint?’ naar ‘Wie wordt tweede?’. Ontgoochelend op één vlak, toch weer boeiend op een ander. Het maakt wel dat de laatste twee ronden nog spectaculaire verrassingen zouden kunnen brengen, al zeggen we dat het best in de heel voorwaardelijke wijs.

Ronde 10. Wie (eindelijk) wint, wordt al eens overmoedig, suggereerde Nakamura aan het einde van de dag, refererend aan zijn eigen verlies tegen Radjabov in de vorige ronde, en de lotgevallen van Firouzja en ook Caruana vandaag: je probeert creatief te zijn met zwart en dan gaan er allerlei onfrisse dingen gebeuren. Maar eerst naar Speedy Gonzales: oké, zijn duel met Radjabov duurde zowat twee uur en 25 minuten, net geen 40 zetten, wat je niet superkort kunt noemen, maar Nepomniachtchi, nog steeds puttend uit zijn voorbereiding tegen Carlsen, had weer niet al te veel tijd nodig om het beoogde halve punt te oogsten. Misschien zat er op een bepaald zelfs meer in, maar waarom zou hij nog risico’s willen nemen?

Nakamura, die op de rustdag ongegeneerd meedeed aan een Titled Tuesday-tornooi en daarin 3^de werd, speelde een excellente partij tegen een te gretige en dus onvoorzichtige Firouzja. Terugslaan op f6 met de g-pion i.p.v. de dame was nogal blind ambitieus, en de Frans-Iraanse jongeling ging vervolgens snel en kansloos ten onder. Rapport–Ding was één van de wildste partijen van het tornooi, met o.m. een spectaculair stukoffer van wit, waarop zwart niettemin sterk reageerde. De vonken bleven in het rond schieten, maar uiteindelijk wist Ding het laken naar zich toe te trekken. Tweede zege op rij, dat schuift natuurlijk op.

De enige die nog niet had gewonnen, niet hier en niet (klassiek) tegen Caruana, was Duda , en die had bovendien twee nullen op rij mogen incasseren. Caruana zijnde zie je dan toch een kans om vol te scoren en die verrekte Nepo op de huid te zitten. Er kwam een Italiaan op het bord, toch wel spek voor de bek van de Amerikaan, die verderop zijn g-pion in de aanval stuurde, wat veel had van alles of niets. Het laatste werd almaar waarschijnlijker: Duda hield het hoofd koel, pareerde en bouwde zijn stelling uit. Nepomniachtchi liet tussendoor optekenen dat Caruana’s opzet behoorlijk (zoniet té) ambitieus was geweest, en langzaam maar zeker ging zwart ten onder, ook al dacht opponent Duda op een bepaald moment dat hij het verbrod had. Caruana hield nog een tijdje tevergeefs vol, maar moest ten slotte de nul slikken. In één klap heeft hij nu twee gezellen op de 2^de plaats: Nakamura en Ding.

Ronde 11. Dat Firouzja na de kletsen die hij al gekregen had (en met name de klets van gisteren) nood had om er even tussenuit te kunnen, kan moeilijk verbazen, maar de manier waarop deed wel wenkbrauwen fronsen. Laat op de avond begon hij online hyperbullet te spelen (30 seconden per partij!), hield even op en speelde dan tot kwart voor zes ’s ochtends in totaal 337 partijen, waarvan 250 tegen chess.com-commentator (in Madrid) GM Naroditsky, die later die dag trouwens een heel stuk fitter oogde dan zijn nachtelijke opponent. Qua voorbereiding op de clash met leider Nepomniachtchi kon dat tellen. Tegen diens Petrov koos hij een ongebruikelijke variant (5. c4) en na het solide tegenspel van zwart ging hij op de g-lijn op avontuur. Het was niet de goede tactiek, en Nepo maakte er met rustige vastheid korte metten mee. Door het ijs of door de mand, Firouzja zakt of valt er stevig door in dit tornooi. Carlsen zat zeker niet op deze uitdager te wachten …

Van ijs en mand gesproken. Met 0,5/3 had Caruana zichzelf serieus in de voet geschoten, ook al had hij geregeld druk gelegd, maar trop is te veel en te veel is trop, zoals oud-premier VDB al wist. Vandaag zat Ding voor hem, tegen wie hij geen al te beste score had en in de heenronde net het hoofd boven water had gehouden. Het zag er eerst minimaal beter uit voor Ding, maar dan kwam Caruana duidelijk op voordeel, zij het onder almaar donkerder tijdnoodwolken. Een paar onnauwkeurigheden later kantelde de partij totaal en stevende Ding op de winst af. Caruana haalde de tijdcontrole wel, maar miste vervolgens de ultieme kans op remise. Derde zege op rij voor Ding, Caruana’s afgang (0,5/4) is nu wel totaal.  

Nakamura en Rapport hielden elkaar in evenwicht, maar waren zeker niet uit op een onbevochten remise: op de 72^ste en 81^ste zet kon een herhaling van zetten worden geclaimd, maar dat gebeurde niet. En pas na 96 zetten werd de puntendeling bekrachtigd. Radjabov en Duda hielden het rustig, en aangezien dat voor geen van beiden gevaar opleverde, ook kort: na 33 zetten was de afsluitende zetherhaling een feit.  

Ronde 12. Nepomniachtchi en Nakamura kozen dé overbekende en al duizenden keren gespeelde remisevariant uit de Berlijnse Verdediging van het Spaans, goed voor 14 zetten, de hele herhalingscyclus inbegrepen. Ze deden er amper 7 minuten over. Kun je het Nepo kwalijk nemen? En Nakamura, die misschien wel een goede zaak doet m.b.t. de 2^de plaats, gesteld dat Ding een handje helpt?

En hoe die hielp! De frêle Chinees, die net een 3/3 had gescoord en naar een ongedeelde 2^de stek was opgeklommen, ging in amper 26 zetten roemloos de boot in tegen nota bene Radjabov, die nu al z’n 2^de zege boekte nadat hij bijna 3 jaar had droog gestaan. Nakamura en Ding dus nu ex aequo op 2, op twee punten van leider Nepomniachtchi, die nu aan één enkel half punt genoeg heeft om de status van volstrekte onbijbeenbaarheid te bereiken, d.i. zich opnieuw tot uitdager te kronen.

Duda en Firouzja, beiden eigenlijk al uitgeteld, gaven er nog een redelijk gelijke lap op, tot de laatste weer niet beter vond dan de opstoot g5, wat hij mutatis mutandis in andere partijen ook al had gedaan, met zelfdestructieve gevolgen. De evaluatiebalk ging meteen withoog, de 5de nul zat eraan te komen voor het jongmens van wie de halve schaakwereld en ook wel de champ zelf had durven te verwachten dat hij het uitdagerschap van de eerste keer naar zich toe zou trekken. Maar Duda ging enkele zetten later zelf in de fout en weg was het voordeel. Tot Firouzja zich opnieuw verkeek. En weer lukte het niet voor Duda. Zijn pionhonger gaf de ander de kans om het boeltje zo te  vereenvoudigen dat remise nog de enige uitkomst was.  

De langste partij was Rapport–Caruana, zowat een ultieme kans voor de zwartspeler om alleszins mathematisch nog in het zog van Nepomniachtchi te blijven. Anderzijds was niet verliezen ook niet te versmaden: 3 nullen en tussendoor 1 remise in de terugronde, het moest niet veel erger worden. Hoe dan ook, Caruana flirtte een paar keer met (veder)licht voordeel, haalde in het verre eindspel nog een pluspion binnen, maar ook dat kon Rapport uiteindelijk niet deren.

Stand van zaken. Met nog twee ronden te gaan heeft Nepomniachtchi (8,5/12) twee volle punten voor op zijn naaste achtervolgers, Nakamura en Ding (6,5/12). Die kunnen hooguit gelijk komen, m.n. als hij alles verliest en zij alles winnen, maar omdat beiden elkaar nog ontmoeten in de laatste ronde kan alleen de winnaar van die confrontatie hopen om Nepo bij te benen. Vrij academisch allemaal, want de leider heeft aan een halfje (0,5/2) genoeg om het tornooi te winnen.

De grillige resultaten achter Nepomniachtchi maken de strijd om de 2^de plaats wel heel boeiend, en dat is vooral omdat zowat iedereen speculeert over Carlsens uitspraken dat hij zijn titel niet zou verdedigen, tenzij. Als hij er de brui aan geeft, spelen de winnaar en de runner-up van het Kandidatentornooi om de wereldtitel, dus het loont de moeite om hier 2^de te worden. Vier van de pony’s (achter het ene paard, zie inleiding) komen redelijkerwijs in aanmerking: Nakamura en Ding, gedeeld 2^de met 6,5/12, en Radjabov en Caruana, gedeeld 4^de met 6/12. Of de rest mathematisch uitgeschakeld is, reken ik niet uit: er staat te veel volk vóór hen, zodat hun kansen sowieso praktisch verwaarloosbaar zijn. Interessant: de twee tweedes, Nakamura en Ding, spelen de laatste ronde tegen elkaar, de twee vierdes, Radjabov en Caruana, doen dat de voorlaatste ronde. Niettemin, het zou allemaal erg Shakespeariaans kunnen zijn: Much ado about nothing. Want stel dat Carlsen toch gewoon speelt …    

PS De afloop van het tornooi, dat maandag (of, bij tiebreaks, dinsdag) eindigt, krijgt u mogelijk met een paar dagen vertraging.