De Sinquefield Cup van 2022, meteen het sluitstuk van de Grand Chess Tour des jaars, kende op z’n zachtst een apart verloop. Carlsen die, met wit nota bene, verliest van laagste ELO Niemann (2688) en prompt het tornooi verlaat, je ziet het niet elke dag gebeuren. Het tornooi zag er meteen anders uit: Carlsens partijen werden geannuleerd, men speelde met 9 deelnemers i.p.v. 10, zodat een aantal gelukkigen één keer een bye hadden oftewel een extra rustdag. Ook de rangschikking werd beïnvloed: Niemann en Aronian hadden plots één en een half punt minder, Nepomniachtchi’s nul was van geen tel meer. Verder gaf de Sinquefield Cup zoals altijd veel fraais te zien, met een erg spannend slot bovenop.

Over Carlsen moeten we zwijgen, al doen we dat zonder Mourinho-meme (“If I speak, I’m in big trouble!”), maar simpelweg omdat hij officieel niet heeft deelgenomen. De 1^ste ronde leverde derhalve 4 remises op, eerst Firouzja–Caruana, een stuk later en na langdurig pogen Domínguez Pérez–Vachier-Lagrave en Mamedyarov–So. In tempore nog heel non-suspecto had wild card Niemann (ter elfder ure ingevallen voor de zieke Rapport) ei zo na de winst in handen tegen Aronian, maar hij liet de kans glippen.

Het was maar uitstel, want in de 2^de ronde wist Niemann te profiteren van een positioneel foutje van Mamedyarov en kwam hij mee aan de leiding. Winnen volstond immers voor de 1^ste stek, en de Amerikaan was niet alleen. Met een puik staaltje van technisch kunnen wist Nepomniachtchi top-junior Firouzja te verschalken. De andere partijen werden wel remise: Caruana miste een kans tegen Domínguez Pérez en Vachier-Lagrave had iets minuscuuls tegen So dat evenwel niets beloofde en dus evenmin opleverde.

Ronde 3 in het tot dan commotieloze (maar geenszins saaie) tornooi zag twee zeges en evenveel remises. So legde Caruana over de knie: de laatste is al even in mindere of minstens wisselvallige doen, wat één commentator tot de vergelijking bracht dat hij in ronde 1 en 2 meer kansen had gemist dan Liverpool onlangs doelpunten had gescoord tegen Bournemouth (het werd daar 9-0). Soms, deze keer in het vertrouwde Russisch, speelt hij plots zo (on)kansrijk op winst dat hij in wezen zichzelf de das omdoet. Firouzja veerde weer recht na zijn verlies van de vorige dag en versloeg Aronian. Tegen Domínguez Pérez haalde Nepomniachtchi zijn Najdorf-voorbereiding door elkaar, maar gelukkig voor hem vergat zijn opponent te winnen. Ook Mamedyarov en Vachier-Lagrave deelden het punt, in een wat saaie-dag-op-kantoorpartij.

Caruana, wisselvallig zei ik nog net, en naar één iemand schreef “zo dorstig naar een overwinning als iemand die net te voet de hele Sahara is doorgestrompeld naar water snakt”, knoopte in de 4^de ronde weer aan met zijn betere zelf én de zege, en nog wel tegen Vachier-Lagraves Najdorf. Niet zonder moeite, hoor, maar in het dame-eindspel dat na veel vijven en zessen resulteerde, demonstreerde de voormalige nummer 2 van de wereld dat, en ik citeer maar weer, het niet is omdat iets ruikt naar remise, klinkt als remise en eruitziet als remise dat het ook remise is. Alleen gaf hij de winst nog twee keer pardoes weg, maar wie de laatste fout maakt heeft het zitten (vrij naar Tartakower) en dat was uiteindelijk toch Vachier-Lagrave. Alle anderen speelden remise en daarmee stond So alleen aan de leiding (2,5/4) voor een quintet waarin Nepo en Niemann een partij minder telden.  

Laten we de 5^de ronde een maat voor niets noemen: er werd gewonnen noch verloren. Enkel Domínguez Pérez kwam in de buurt van iets zegeachtigs, maar liet Niemann ontsnappen voor hij een en ander in een beslissende plooi had kunnen leggen. Niet dat de overige partijen helemaal niets te bieden hadden. Caruana bv. speelde zijn eerste 25 zetten louter op increment, terwijl Mamedyarov al heel snel “out of book” was. Die slaagde er niettemin in om door alle moeilijheden heen te glijden naar een ongelijkelopereindspel.

Het had kunnen omschreven worden als stilte voor de storm. Na de rustdag zat het spel terug op de wagen. So nam Niemann te grazen, die net dat tikkeltje te ambitieus was en op veilig had kunnen spelen, Aronian vloerde Vachier-Lagrave, nota bene in diens favoriete maar hier vooral ook onsuccesvolle Najdorf en Firouzja ging, op de dag van het overlijden van Queen Elisabeth, Mamedyarov met het Engels te lijf (dat Engels doet hij natuurlijk wel vaker) en die had daar, in een zinderend gevecht trouwens, niet van terug, al lag dat wellicht niet geheel aan de opening. Opnieuw toonde Caruana zich hypervoorbereid, 25 zetten puur à tempo, maar Nepomniachtchi gaf geen krimp en de partij eindigde onbeslist. So leidt nog steeds, voor het drietal Caruana, Nepo en Firouzja, maar de laatste twee wel met een partij minder.       

Ronde 7 was zowat stilte ná de storm, want overal werd het punt gedeeld. Ook vóór de storm, zo bleek, want in ronde 8 knetterde en kletterde het weer stevig. In een dramatische partij, waarin hij bijna winnend uit de startblokken kwam, schoot leider So vreselijk in eigen voet tegen jong geweld Firouzja, waardoor hij in één klap naar de 4^de plaats tuimelde. Aronian gaf Nepomniachtchi de zege bijna op een schoteltje, maar die zette zo slapjes voort dat hij uiteindelijk nog blij moest zijn dat hij het halfje kon redden. Niemann wou duidelijk tegen Caruana, maar die was in goede doen en strafte de voortvarendheid van de jongeling vakkundig af. Leuk detail: bij de ingang van de Saint Louis Chess Club kreeg Niemann een steunbetuiging van een viertal jongedames, de “Hans Girls” (zeg maar Hans z’n Grietjes), maar vandaag hielp het hem wel niet. Domínguez Pérez–Mamedyarov was vaker gewonnen dan Kramnik tegen Topalov naar het toilet moest, maar bleek een perfecte illustratie van de gevleugelde Engelse woorden “It ain’t over till the fat lady sings” (het is niet voorbij voor de dikke dame komt zingen): of ze niet wou komen dan wel niet kon stoppen met zingen, de partij duurde eindeloos en de potentiële winst werd keer op keer vergooid. Remise ten slotte, na 85 zetten. Met nog één ronde te gaan staan Nepo en Firouzja aan de leiding (4,5/7), gelijk weliswaar met Caruana, maar die is al klaar (4,5/8). So volgt op een half, Domínguez Pérez op een heel punt.

De laatste ronde zou de beslissing brengen. Firouzja en Vachier-Lagrave speelden algauw remise – naar verluidt duurde hun handdruk vooraf langer dan hun partij – een herhaling grotendeels van hun blitzpartij in het vorige tornooi. Is dat wel verstandig, als directe concurrent Nepo nog alle kans heeft om te winnen (van Niemann)? Alleszins voor een deel: remise volstond al voor Firouzja om eindwinnaar te worden van de Grand Chess Tour, die niet onaanzienlijke buit was alvast binnen. So en Domínguez Pérez slaagden er niet in elkaar te overtroeven en zouden sowieso tevreden moeten zijn met hooguit een ereplaats. Ook Mamedyarov en Aronian hielden het op remise, wat weinigen verraste, maar ze deden dat met meer actie dan verwacht. De sleutelpartij van de dag en het tornooi was Nepomniachtchi–Niemann. Een zege zou de Rus ongedeeld winnaar maken, Niemann had na ronde 3 hooguit nog wat halfjes gesprokkeld. Het leek er een tijdje op dat de partij naar Nepo zou kantelen, maar de zwakke pionnen van Niemann werden gecompenseerd door actieve stukken en een na afloop ontgoochelde Nepomniachtchi moest berusten in remise en dus een play-off met Firouzja voor tornooiwinst.

In welke mate de ontgoocheling meespeelde, is moeilijk te bepalen, maar het is denkbaar dat Nepomniachtchi psychologisch ietwat in het nadeel was tegenover dat jong Iraans geweld uit Frankrijk, dat net het vorige tornooi (Saint Louis Rapid & Blitz) had gewonnen en nu al zeker was van eindwinst in de Grand Chess Tour. Je zou voor minder lichtjes barsten van zelfvertrouwen. Hoe dan ook, in de 1^ste rapidpartij (Nepomniachtchi met wit) kwam Firouzja goed uit de opening, maar een foutje schiep kansen voor zijn tegenstander. De jonge Fransman was even van slag (vertelde hij achteraf) maar wist met nauwkeurig spel nog net het evenwicht in de partij te bewaren. In de 2^de partij antwoordde Nepo zwakjes op een voorbereide zet die Firouzja had vergeten te spelen in een eerdere partij, en toen hij ook de kans miste om alsnog gelijk spel te behalen, ging het licht van zwart snel uit. In het vroege middenspel kwam er nog stukverlies bij en alle swindelpogingen ten spijt was verlies niet meer te vermijden. Ergo: ALIREZA FIROUZJA wint de Sinquefield Cup voor Nepomniachtchi (beiden 5/8), 3 en 4 zijn So en Caruana (4,5/8), 5 is Domínguez Pérez (4/8), 6-7 zijn Niemann en Aronian (3,5/8), hekkensluiters Vachier-Lagrave en Mamedyarov (3/8).

Nog een paar punten. Firouzja en Saint Louis liggen elkaar. Het was zijn eerste kennismaking, en hij wint er zowel de Saint Louis Rapid & Blitz als de Sinquefield Cup, luiken 4 en 5 van de Grand Chess Tour, die hij en passant ook wint. Misschien bleef hij wat onder de verwachtingen in het Kandidatentornooi, maar zijn visitekaartje sindsdien is alleen maar indrukwekkender geworden.

Wat ik u tot slot niet wil en mag en zal onthouden: later deze maand heeft het 7^de luik plaats van de Meltwater Champions Tour, de voorlaatste ‘regular’ meteen (als u nog weet wat dat was), onder de welluidende naam Julius Baer Generation Cup. U herinnert zich mogelijk dat er vorig jaar een Julius Baer Challenge Tour was voor het jonge schaakgrut en dat de winnaar, Praggnanandhaa, als beloning mee mocht doen in de huidige Meltwater Champions Tour, wat hij trouwens op heel spraakmakende wijze doet (vraag het maar aan Carlsen, tenminste als hij iets wil zeggen). Wat is nu de clou? Bij de 16 deelnemers vinden we zowel ene Carlsen als ene Niemann … Ze spelen tegen elkaar in de 6^de ronde (dag 2, voorronde) maar aangezien het om online rapid gaat, zitten ze niet lijfelijk tegenover elkaar. Maar ze zien elkaar wel. Graag, is iets anders …  Benieuwd wat dat geeft.