In de voorlaatste ronde liep Caruana weer een tikkeltje uit, na Armageddonwinst tegen So. In de klassieke partij had hij al het betere van het spel gehad, maar So weigerde te buigen. Dat gebeurde wel in het beslissende achterafpartijtje, waar Caruana “uitzonderlijke  techniek” etaleerde, aldus Judit Polgar. Eerste achtervolger Nakamura gniffelde tevreden omtrent zijn “onnatuurlijke” 10. … Pc4, waar hij overigens niets mee bereikte, maar werd door Abdusattorov in Armageddon zonder pardon de levieten gelezen. Het verschil tussen de nummers 1 en 2, die uitgerekend in de laatste ronde tegenover elkaar zullen zitten,  bedraagt nu 2,5 punten, net niet genoeg voor Caruana om zeker te zijn, maar als hij de klassieke clash met Nakamura overleeft, is de buit binnen. Moet kunnen, toch?

De meest opwindende partij van de dag was die van Gukesh tegen Tari. Het begon traag als een London, waarin Gukesh geleidelijk gas af en vervolgens alle registers opentrok met het briljante 17. e4!! Het werd een partij voor de boeken, of de eeuwigheid zo u wil, en de arme Tari mocht de volle kracht van The Force ondergaan, in de handen van dat jongmens van pas 17 die zich almaar nadrukkelijker opwerpt als toekomstig WK-kandidaat. Gukesh is intussen opgeschoven naar de 13^de plaats op de wereldranglijst, nog maar een 30-tal punten achter topjunior Firouzja, die wel twee jaar ouder is. Where will it all end?

Mamedyarov–Carlsen was vrijwel afgelopen voor het goed en wel begonnen was. Remise, of wat dacht u, en zoals gewoonlijk breide de oud-champ daar vervolgens een Armagedonsuccesje aan vast, zijn 7^de al. Zorgwekkender was zijn gemoedstoestand: “Vandaag had ik er eigenlijk genoeg van. De (vorige) partij tegen Firouzja deed min of meer de deur dicht. Gelukkig was het maar een korte dag vandaag.” Is het vuur weg?

Een ultieme zij het marginale  kans om nog mee te doen voor de knikkers wakkerde het vuur in Firouzja–Giri des te meer aan. Klassiek werd het remise, in Armageddon all hell broke loose. Het werd een chaotische op-en-neerzaak, vooral omdat de complicaties van de stelling nauwelijks te bevatten waren in het korte bestek van zo’n snelschaakpartij, maar uiteindelijk trok Giri met een pracht van een slotzet aan het langste eind.

Eén ronde voor het einde leidt Caruana nog steeds de dans (16/24), zij het dat Nakamura (13,5/24) hem nog net kan passeren als hij hun onderonsje klassiek wint. Op de bronzen positie vinden we Gukesh, die alleen op gelijke hoogte kan komen met Caruana als die klassiek verliest, maar dan sowieso Nakamura moet laten voorgaan. Hij voelt trouwens ook de niet al te hete adem van Giri en So (11,5/24) en vooral de laatste kan een probleem zijn, want dat is zijn tegenstander voor morgen. De eerstvolgenden in de stand zijn Carlsen en Firouzja (10,5/24), aan de top in de onderste tabelhelft, die ik nu even niet niet verder behandel.     

In mijn vorige bijdrage sloot ik af met de vraag wie Caruana nog van de eindzege zou houden, en er restte er maar één die dat zou kunnen, Nakamura, o toeval, zijn opponent des daags. Of Bredero weer gelijk zou krijgen – “Het kan verkeren…” – zou snel blijken.

Volgens chess.com had Nakamura zijn secondant gevraagd om met “iets omtrent 1. e4 e5” voor de dag te komen, waarop de Fried Liver Attack in de pan werd gelegd. Ja hoor, hoe vindt u dat in het Nederlands klinken, Gebakken Lever-aanval? Het klopt ook helemaal niet, of niet helemaal: zwart sloeg niet met het koningspaard op d5 maar speelde het damepaard naar a5, en wit had niet de minste reden voor het kenmerkende offer op f7 (6. Pxf7). In feite speelden beide kemphanen gewoon het Tweepaardenspel in de nahand, een zijtak van het Italiaans, en was er pas sprake van een zijvariant toen Nakamura 8. Ld3 speelde (dat had hem eerder al eens geluk gebracht) i.p.v. het gebruikelijke 8. Le2. In geen velden of wegen was er een Gebakken Lever in het spel.

Eerst een uitweiding nu, met een petite histoire personelle, waarna u beter zult begrijpen waarom ik bij deze partij, inclusief verloop en afloop, rare ogen trek. Dat Tweepaardenspel speelde ik destijds ook wel, zonder veel kennis van de afwijkende varianten die als “niet goed” te boek stonden, maar niet zonder venijn waren. De laatste keer dat ik nog eens fluks met 4. Pg5 uitpakte, kreeg ik net zo’n variant voor de kiezen en vervolgens een schaaktechnische draai om de oren die nog altijd nazindert. Zei Alain achteraf: “Waarom speel jij eigenlijk 4. Pg5? Er is niemand die dat nog speelt, iedereen speelt 4. c3.” Dat was even slikken: het Tweepaardenspel was dus passé, ik kon maar beter het Italiaans van nu gaan beproeven (of iets heel anders). Nu ja, de rammeling die ik net had gehad kon dat billijken, zoveel was zeker.

In die context leek het mij redelijk absurd dat Nakamura van uitgerekend dit variantje,  weliswaar met het ongewone 8. Ld3, heil dacht te mogen verwachten. In Washington Square Park in New York voor 5 dollar, tegen een toerist die van schaken niet veel meer weet dan dat oom Jan zijn neefje het spel van de 64 velden heeft bijgebracht, tot daaraan toe, maar hier? Ik besloot meteen dat ik het wel gezien had en ging even iets nuttigers doen, om een tijd later vast te stellen dat Caruana al op de 17^de zet foeilelijk in de fout was gegaan en dat hij, jawel, in uitgerekend dit variantje, zichzelf fataal in de voet had geschoten. Kom dat tegen!

Goed, het is wat het is, Nakamura moest winnen om het tornooi op zijn naam te schrijven, en hij deed het. En Caruana, die aan een klassieke remise genoeg had, wist zelfs dat niet veilig te stellen. Als we het puntensysteem even vertalen naar een normaal tornooi (waar remise een halfje of 0,5 is), had hij, strikt genomen, maar 0,17 nodig (3=1, een voorsprong van 2,5 punten komt dan overeen met 0,83 punt, of 2,5 staat tot 3 zoals 0,83 tot 1). Alleen koop je daar niets voor, want 0,17 of 0,83 wordt nooit toegekend. Normaal is het 1, 0,5 of niks, hier in Noorwegen 3, 1,5, 1 of niks. Pech voor Caruana, maar dan had hij die fractie die hij te kort kwam, elders maar niet moeten laten liggen. Hij heeft dan wel 4x klassiek gewonnen, maar ook 2x klassiek verloren. Nakamura won klassiek maar 3x, maar verloor niet. De Armageddons deden de rest. Voor de aardigheid vertel ik er nog bij wat het kost: Caruana laat 350.000 dollar aan zijn neus voorbijgaan, en moet het, als 2^de,  stellen met een schamele (!) 400.000 dollar. Voor Nakamura geldt het omgekeerde, maar dat begreep u al. Je zult dat ene partijtje maar winnen/verliezen. Ben ik blij dat zulke zware consequenties (u en) mij bespaard blijven …

Er waren nog 4 partijen, die ik u in vogelvlucht versla. So en Gukesh hielden elkaar eerst in evenwicht, om in een vrij bloedeloze Armageddon in wezen hetzelfde te doen. Het volstond voor de 3^de plaats van Gukesh. Carlsen en Abdusattorov konden evenmin afstand nemen, maar in een Armageddon van liefst 92 zetten had de Oezbeek genoeg aan remise, terwijl Carlsens vlag viel voor het zover was. Hij wint ze dan toch niet allemaal. Ook Giri–Mamedyarov werd remise, waarna Giri het laken naar zich toe trok in de 2^de partij. Te wenig om Gukesh nog te passeren. Opvallend ten slotte was de allereerste winst in dit tornooi van Tari, die een iets te gretige Firouzja lik op stuk gaf.  

De eindstand:

1 Nakamura (16,5/27)

2 Caruana (16/27)

3 Gukesh (14,5/27)

4 Giri (13/27)

5 So (12,5/27)

6 Carlsen (11,5/27)

7 Mamedyarov (11/27)

8 Firouzja (10,5/27)

9 Abdusattorov (9/27)

10 Tari (6/27)