Af en toe krijgt onze club schaakboeken cadeau. Die verkopen we dan voor een symbolisch bedrag aan onze leden of, zoals in januari onlangs, we geven ze gewoon weg. Van Frank kregen we eind 2024 de vraag of we misschien ook schaakboeken konden schenken aan de gevangenis van Wortel. Frank was daar met Mark, die daar al een tijdje schaaklessen geeft, mee naartoe gegaan voor voor een rapidtoernooi. Onder de gedetineerden was en is er behoorlijk wat interesse voor schaken. Tegelijk bleek de schaakbibliotheek van de gevangenis van Wortel niet over schaakboeken te beschikken. Van het een kwam het ander en zo gebeurde dat we op deze week (dinsdag 8 april) een 40-tal schaakboeken officieel mochten overhandigen aan Koen Korteweg, functionaris cultuur en sport gevangenis Wortel. Ook het gemeentebestuur was vertegenwoordigd. Koen is zelf een verwoed schaker (net als zijn vader) en bedacht samen met Mark dat de weggeefactie best nog wat meer body mocht krijgen. ‘Of de voorzitter van SK Oude God misschien een simultaan wil geven?’ Meteen een mooie promotiestunt voor onze club natuurlijk en ook de pers vond dat. Dat leidde tot reportages op Radio 2 en StuBru en ook in Het Nieuwsblad, RTV en de vzw De Rode Antraciet die gevangenissen een aanbod voor sport en cultuur aanreikt. Overigens waren ook onze schaakcollega’s uit Mol eerder al actief in Wortel, met een jaarlijkse schaakhappening.

Persoonlijk keek ik erg uit naar deze dag, want dit is niet iets dat je als schaker elke dag doet. Toevallig had ik bovendien net ‘De Schaakrevolutie’ gelezen, een nieuw en vlot leesbaar boek van Peter Doggers over de geschiedenis van onze denksport (van vroeger tot nu). In dat boek wordt ook gesproken over onderzoek over schaken. Zo heeft in Illinois, VS, tien jaar lang een schaakproject gelopen waarbij ruim drieduizend gedetineerden schaakles kregen. De effecten daarvan bleken positief. Depressie, stress, angst, mishandeling van personeel, geweld en zelfs recidive namen significant af. Nu was dat niet meteen de hoofdreden voor mij om die simultaan te geven, maar ik hield het wel in mijn achterhoofd. Altijd zijn er immers wel mensen die zich vragen zouden stellen bij zo’n initiatief. En is niet iedereen achter het schaakbord gelijk?

De simultaan zelf dan. Vooraf was het gissen naar het niveau van de tegenstand, maar al gauw merkte ik dat alle spelers de basisprincipes van de opening kenden: centrum betwisten, stukken ontwikkelen, rokeren… Ze hadden duidelijk al les gekregen van een goede leraar :-). Drie à vier spelers vond ik zelfs clubniveau spelen, gauw profiteren van blunders zat er tegen hen niet in. Wel had ik op alle borden op den duur voordeel en was het vooral uitkijken voor valletjes en de concentratie behouden, zeker na een voor een simultaan ongebruikelijke pauze en een interview met een journalist tussendoor. Er kwamen ook wel enkele originele matbeelden op het bord, zoals deze:

In totaal speelde ik veertien partijen waarvan ik er dertien won en één verloor. In mijn enige verliespartij offerde ik te optimistisch een kwaliteit om vervolgens wat ondoordacht af te wikkelen naar een verloren eindspel. Het moet nu eenmaal snel gaan, zeker? Mijn tegenstander zag zijn kans en speelde de partij prima uit. Commentaar van een andere gedetineerde: ‘Nu gaan we nog de hele week mogen horen dat hij gewonnen heeft.’ Al bij al vond ik het een geweldige ervaring. We mogen ons daarmee ook een van de weinige schaakclubs noemen die ook in deze context zijn statuten – schaken promoten voor iedereen – eer aan doet. Dank aan Mark en Frank voor het initiatief!