We zijn al 8 ronden ver in Wijk aan Zee, hoog tijd voor een stand van zaken. Wie benieuwd was naar hoe de kersverse wereldkampioen het er in zijn eerste tornooi na het behalen van de wereldtitel vanaf zou brengen, heeft intussen al een vrij duidelijk antwoord gekregen: Gukesh is één van de drie koplopers (5,5/8), dat zit dus wel snor. Tegenvallend daarentegen is Arjun (Erigaisi): het nummer 4 van de wereld (en jongste lid van de +2800-club) bengelt troosteloos achteraan (2/8). Bij de Challengers is de Tsjech (jawel) van Vietnamese origine Nguyen aan de leiding gekomen (6/8), niet zo toevallig wellicht, want hij is de hoogste ELO in de groep. Onderaan zijn Divya (Deshsmukh) en Bulmaga niet op hun sterkst bezig (resp. 1,5 en 1/8), terwijl net voor hen (2,5/8) de 11-jarige Faustino Oro weliswaar nog geen potten breekt, maar ook niet echt onderpresteert.
Even meegeven, in de rubriek merkwaardige en/of verrassende weetjes, dat het zonet genoemde Argentijnse “jongetje van goud” wis en zeker al een oudje is vergeleken met de jongste deelnemer bij de amateurs, een jongetje uit Almere van zegge en schrijve 5 (vijf) jaar oud. Kavish Gupta, het zoontje van Indiase expats (maar of we nu Kavish dan wel Gupta moeten zeggen, laat ik maar in het midden), leerde op zijn 4de schaken en speelde hier mee in één van de driedaagse vierkampen, zijn eerste tornooi met klassiek tempo. Er is wel nog progressiemarge: hij verloor 3 keer, maar vindt schaken desondanks veel leuker dan voetbal.
Het overzicht nu van het strijdgewoel in de eerste 8 ronden. Eerst de Masters.
Ronde 1. Er werd ‘meteen’ 3 keer gescoord, wat niet per se veel of weinig is, maar alleszins beter dan niets. Spectaculaire start van Gukesh en Giri: de Nederlander wrong de wereldkampioen naar een stukoffer voor 2 pionnen, stond objectief lang beter, maar tastte uiteindelijk mis en verloor. Ook spectaculair: jongmens Mendonca (Leon Luke), bij de juniors net achter ‘onze’ Daniel Dardha, had Keymer, die trouwens maar 2 jaar ouder is, tegen de touwen maar verprutste de boel finaal en ging in een paar zetten van bijna zekere winst naar compleet kapot. De 3de zege was voor Hariskrishna, die in een gave partij landgenoot Arjun versloeg. Harikrishna is trouwens komen invallen voor Vidit, die in december had afgezegd. In het remisekamp vochten ook Praggnanandhaa en Abdusattorov een interessant gevecht (inclusief dameoffer) uit, waarbij zwart het overwicht dreigde te nemen maar wit er bijtijds in slaagde om de zaak te neutraliseren.
Ronde 2. Opnieuw drie zeges, waarvan twee voor laatstgenoemde remisanten. Abdusattorov gaf Mendonca een nieuwe tik, Praggnanandhaa rekende netjes af met compatriot Harikrishna.De 3de winnaar was Caruana, die nota bene een Londen op het bord zette, waartegen Van Foreest het wat vreemde 6. ..Ph6 in petto had. Goed genoeg voor het initiatief na de opening, maar op een cruciaal moment vond de Nederlander niet de juiste voortzetting. Caruana liet niet na om de partij in zijn voordeel te sturen en haalde haast moeiteloos het punt binnen. Verder kwam Keymer, nu tegen Warmerdam, opnieuw in de problemen, en nog wel in wat al de Keymer Opening heet, in feite Dame-Indisch met verwisselde kleuren. Maar zijn verdedigende vaardigheden zijn natuurlijk ook niet mis en zo werd het toch nog remise. Met z’n vijven voeren ze het pak aan (1,5/2): Praggnanandhaa, Caruana, Gukesh, Abdusattorov, Keymer. De vreemde eend in de bijt? Caruana, want 12-14 jaar ouder dan de andere 4.
Ronde 3. Nog niet zo lang geleden waren het jeugdtalenten en underdogs, nu maken ze het mooie weer. Voor de 2de dag op rij haalden Abdusattorov en Praggnanandhaa de volle buit binnen. De eerste toonde zijn tactisch meesterschap tegen Warmerdam, de tweede toonde zich positioneel de betere van Arjun. Aangezien er verder niet werd gescoord, lopen de twee winnaars uit het vijftal koplopers samen een halfje uit op hun voormalige gezellen. Met enige spanning werd ook uitgekeken naar de generatieclash Gukesh–Caruana, die enigszins onverwacht eindigde na 24 zetten. Caruana had in een mum van tijd zijn koningsvleugelpionnen opgespeeld, maar Gukesh opteerde voor zetherhaling om de gevaren te bezweren: hij verklaarde na afloop dat hij de stelling slecht had ingeschat. Keymer was deze keer eens niet in de problemen, maar gaf titelverdediger Wei meer stof tot nadenken dan hem lief was. De Chinees, al een uur achter op de klok, beging een cruciale fout op de 17de zet, maar ondanks 40 minuten naarstig speuren kon Keymer de winnende weerlegging niet vinden, zodat Wei de partij weer in evenwicht kon brengen.
Ronde 4. Als je de winning mood te pakken hebt: Praggnanandhaa oogstte, in een van zijn kant gave Spaanse partij, zijn derde winst op rij, ten koste vanMendonca, die zijn derde nul te slikken kreeg. Medeleider Abdusattorov miste een goede kans tegen Wei en moest vrede nemen met een halfje, en een halfje in het krijt in de stand. Caruana (wit tegen Giri) en Gukesh (zwart tegen Sarana) kwamen allebei in gevaar maar wisten zich wel staande te houden. Twee winnaars nog: ondanks duidelijk voordeel in de eerste helft van de partij verloor Arjun de draad. Een misser op zet 27 gaf opponent Fedoseev de kans om geforceerd wat stukken te ruilen en vervolgens een paardvork op de witte (en niet verbonden of verbindbare) torens te poneren, wat wit een volle toren kostte, zonder compensatie. Daar kon Fedoseev wel weg mee. Ook Harikrishna won, met Warmerdam als slachtoffer van dienst.
Ronde 5. Drie overwinningen, dat is bijna de regel hier. Maar ze spreken niet altijd vanzelf. Deze keer was Fedoseev aan de beurt, die nota bene na een lange tijd gelijkopgaande partij Caruana te grazen kon nemen, middels de creatie van een vrijpion in het lichtestukkeneindspel. Ook Gukesh liet een vol punt optekenen, omdat Keymer, die hier al enkele keren goed wegkwam, zich iets te ambitieus toonde en daarvoor van de wereldkampioen vakkundig het deksel op de neus kreeg. Abdusattorov, ten slotte, had aanvankelijk het nodige te stellen met Van Foreest, die vol voor de winst ging en daarvoor best wat meriaal veil had. Maar de Oezbeek verdedigde secuur en presenteerde vervolgens de rekening. Geen vierde opeenvolgende zege voor Praggnanandhaa (remise tegen Warmerdam) en daarmee kan Abdusattorov weer op gelijke hoogte klimmen (4/5). Gukesh en Fedoseev volgen op de kleinste afstand.
Ronde 6. Abdusattorov liet Gukesh niet alle maar dan toch diverse kleuren van de regenboog zien, maar de wereldkampioen laat zich niet gauw op een hoopje spelen en toonde zich voldoende weerbaar om met een halfje te ontsnappen. Ook in 5 andere partijen werd geen winst geboekt, en de enige die het laken naar zich toe kon trekken was Sarana, die Caruana-killer Fedoseev weer met de voeten op de grond zette. De stand blijft dus nagenoeg ongewijzigd: Abdu en Pragg leiden voor Gukesh, terwijl Fedoseev zakt naar het groepje daarachter. In de marge enkele uitspraken van achtvoudig winnaar Carlsen. In de commentaarstudio met Tania Sachdev en John Sargent liet hij verstaan dat zijn afwezigheid in de editie van dit jaar – hoewel hij vorig jaar had beloofd “jullie allemaal weer op je donder te komen geven” – was toe te schrijven aan het feit dat hij hoe langer hoe minder warmliep voor het klassieke schaak. Al sloot hij niet uit om dat misschien nog eens één keer te doen. Tja, dan weten we het wel.
Ronde 7. Gisteren was een uitzondering, vandaag weer drie zeges. Dat Arjun niet in goede doen is, wisten we al en deze keer ging hij onderuit (zijn 4de nul al) tegen Warmerdam. Fedoseev veerde weer recht na zijn nederlaag van gisteren en liet Keymer in het zand bijten. Gukesh, ten slotte, versloeg zijn WK-teamgenoot Harikrishna, die mistastte in een complexe en tweesnijdende stelling. Daarmee is het trio dat al eens de eerste stek deelde (met twee anderen) weer verenigd op 1: Gukesh, Pragg en Abdu leiden met 5/7, Fedoseev volgt met 4,5/7.
Ronde 8. Wil je nog meetellen voor de eindzege, moet je niet te lang wachten om een achterstand aan te pakken. Het zou best een overweging hebben kunnen zijn van Caruana en Wei in deze ronde, want beiden handelden ernaar en gingen met de volle buit aan de haal. Dat deden ze wel niet op een drafje, maar diep in het zoveelste uur. Caruana profiteerde van een tijdnoodfout van Keymer, Wei kreeg Warmerdam pas plat nadat die ook al mistastte, met nog drie minuten op de klok. Door hun zeges knabbelen Caruana en Wei beiden een halfje van hun achterstand weg, want elders kwam met niet verder dan remise. Abdusattorov en Fedoseev deden dat aanvankelijk in sneltreinvaart (zowat 30 zetten in 15 minuten), maar namen vervolgens wat meer tijd om de verraderlijkheid van een onschuldig ogende stelling te peilen. Ten slotte gingen alle stukken eraf, en met koningen in hun blootje was niets meer te bereiken. De grootste aandacht ging vooraf weliswaar uit naar de clash tussen 2 van de 3 leiders: Praggnanandhaa–Gukesh. De heren gingen Spaans te werk (3. Lb5), wat zeg ik, Berlijns (3. Pf6), wat zeg ik anti-Berlijns (4. d3), waarna Pragg algauw van zijn voorbereiding afweek, omdat Gukesh kennelijk zijn huiswerk had gedaan. De positie was misschien een toefje minder goed, maar het enige moment waar Gukesh iets had kunnen hebben, ging voor beide spelers ongemerkt voorbij – het was ook absoluut geen makkie – zodat ook hier het punt werd gedeeld.
Samenvattend: na 8 van de 13 ronden staan Gukesh, Praggnanandhaa en Abdusattorov zij aan zij op plaats 1 (5,5/8), vóór Fedoseev (5/8), die ongedeeld 4de is, en dan het drietal Caruana, Wei en Sarana (4/8). Weinig kans dat de winnaar zich niet in dit zevental bevindt. Van Giri (9de met 3,5/8), Keymer en Van Foreest (10de en 11de met 3/8) hadden we ongetwijfeld meer mogen verwachten, Mendonca (2,5/8) betaalt waarschijnlijk leergeld en hekkensluiter Arjun stelt serieus teleur. Wie niet is genoemd zit niet danig op te vallen of per se slecht te spelen, maar maakt wellicht ook geen kans voor de eindzege.
In iets korter bestek (nu ja, zou het?) de Challengers.
Ronde 1. Niet ongebruikelijk dat er in deze groep al eens meer beslissingen vallen dan bij de Masters. Op slag vijf stuks, dat kan tellen. Het jonge talent liet zich daarbij dadelijk opmerken. Weliswaar moest golden boy Oro nog de duimen leggen voor Vaishali, maar de 14-jarige Chinese Lu leverde meteen haar visitekaartje af met een zege tegen de Kazak Nogerbek, zelf ook nog maar 20, en Gürel, de Turkse knaap van 16, versloeg Bulmaga, wat een stuk minder verrassend leek vanwege het duidelijke ELO-verschil, maar in wezen te wijten was aan een cruciale misser de Roemeense-met-Moldavische roots. Divya (Desmukh) verloor van de Oezbeek Yakubboev, en top-ELO Nguyen haalde het van Pijpers.
Ronde 2. Deze keer ‘slechts’ 3 keer trompetgeschal, en dat zorgde voor niet minder dan 7 leiders (1,5/2). De Nederlander Bok trok aan het langste eind tegen Gürel, Bulmaga mocht deze keer de wet van L’Ami ondergaan, ende jonge Duitser Svane diende Oro zijn tweede nederlaag toe. Alle leiders plus Suleymanli (2 remises) zijn nog ongeslagen, de 6 anderen hebben samen nog maar 2,5 punten en al 8 nullen gesprokkeld.
Ronde 3. Een bijzonder merkwaardige bedoening deze keer: alle partijen eindigden beslissend en het was overal wit die won. Met haar 2de zege op 3, en nog wel tegen Svane, top 2 hier qua ELO, katapulteerde Lu zich naar een gedeelde 1ste plaats met Nguyen en L’Ami, die de maat namen van Bok en Yakubboev. Nogerbek bezorgde Vaishali haar eerste nul, Gürel, die al zijn 2de zege boekte, Pijpers zijn tweede. Divya moest alweer het onderspit delven, tegen Suleymanli, en Oro mocht een eerste keer juichen, na winst tegen Bulmaga, vooralsnog geheel punteloos.
Ronde 4. De 3 co-leiders speelden allen remise, maar de directe achtervolgers konden hen niet bijbenen. Wel waren er zeges voor Vaishali (ten koste van Yakubboev), Divya (Gürel) en Bok (Oro). De gelukkigen verbeteren uiteraard hun positie, en met name Vaishali en Bok sluipen tot een halfje van het leiderstrio. Divya zet een stap weg uit de rodelantaarnomgeving.
Ronde 5. De meest geroutineerde Tata Steel’er (of één van dé), Erwin l’Ami (nu met kleine ‘l’, hihi) hees zich solo op de eerste stek, middels een modeloverwinning op Divya. Ook Bok zegevierde in een man-vrouwpartij (-meisje- is toepasselijker), met winst tegen Lu, voor het eerst verliezend. Verder versloeg Nogerbek nog Bulmaga, die, hoewel laagste ELO, niet erg tevreden kan zijn (0,5/5), met een TPR die meer dan een paar honderd tellen onder haar ELO zit. Bovenaan was er dus beweging. L’Ami voert aan (4/5), Bok en Nguyen zitten op vinkenslag (3,5/5) en dan volgt het drietal Lu, Vaishali, Nogerbek (3/5).
Ronde 6. Vooraan werd geremiseerd, zodat L’Ami zijn koppositie behoudt. Twee winstpartijen verder. Suleymanli deed er wel 6 uur over om Gürel te vloeren, Oro behaalde een knappe winst tegen Divya, al had die vroeger in de partij diens dame kunnen vangen. Geen spectaculaire wijzigingen in bovenste tabelhelft, al sluit Suleymanli nu aan in de tweede groep.
Ronde 7. Het was 4 keer prijs vandaag, dat kun je een succes noemen. Leider L’Ami moest echter tevreden zijn met remise (tegen Suleymanli), wat Nguyen de kans gaf om op gelijke hoogte te komen. Hij deed dat ook, met een zege tegen Oro. Verder, maar niet zo significant met het oog op de eindzege, haalde Gürel het van Yakubboev en bleven de twee tot nu toe niet zo succesvolle dames alweer succesloos: Divya verloor van de wel goed presterende Lu, die in bloedrode tijdnood de juiste zet vond, Bulmaga ging onderuit tegen Svane. Lu en Svane schuiven weer wat dichter bij de top, de eerste op een halfje, de tweede op een heel punt.
Ronde 8. Topclash, standgewijs, met Nguyen–Lu, maar de Chinese verloor en staat nu 1,5 punt in het krijt, wat een mogelijke eindzege serieus in het gedrang brengt. Niet voor Nguyen, natuurlijk, die met de volle buit de concurrentie onder druk zet of houdt. Enkele troosteloze resultaten verder, zo getypeerd omdat het steeds dezelfden zijn die de boot ingaan: Divya verloor van Nogerbek, Bulmaga van Yakubboev en Oro van Suleymanli. Nogerbek en Suleymanli doen de beste zaak in de stand: ze zetelen zich in het tweede groepje, weliswaar nog steeds op één punt van leider Nguyen.
Samenvattend. Het gaat behoorlijk op en neer in deze reeks, maar de tendensen zijn wel redelijk duidelijk. Hoogste ELO Nguyen leidt de dans (6/8), voor L’Ami (5,5/8) en vervolgens een drietal (5/8): Bok, Suleymanli en Nogerbek. Svane, Vaishali en Lu vormen de derde groep (4,5/8). Onderaan torsen Divya (1,5/8) en Bulmaga (1/8) al 6 nullen én een wat ondermaatse TPR. Oro staat er net boven (2,5/8), met een TPR niet al te ver onder zijn ELO, maar voor een 11-jarige die natuurlijk leergeld betaalt en van wie Nguyen toegaf dat de snaak-met-een-ontieglijk-hoog-ELO-voor-zijn leeftijd hem een stuk nerveuzer maakte dan andere tegenstanders, mag dat uiteraard. Wie van ons zou trouwens met gerust gemoed zo’n jongmens met een ELO om u tegen te zeggen partij geven? Hoe jonger en hoe meer ELO, je wilt het niet weten …