Zouden de laatste 5 ronden, zoals al meermaals gebeurd was, weer garant staan voor een spannende ontknoping? Natuurlijk wel, en de nodige verrassende wendingen en spectaculaire ontwikkelingen waren niet van de lucht, in beide groepen overigens. Ga maar na op wie je zelf na 8 ronden je geld dacht te kunnen zetten en of die het uiteindelijk ook heeft gehaald, en op welke al dan niet (on)verwachte manier. Een slotoverzicht, met eerst de Masters, nadien de Challengers.

Ronde 9. Het drietal dat na 8 ronden de leiding deelde, Gukesh, Praggnanandhaa en Abdusattorov, toevallig (of niet) de drie tenoren van de jonge garde die stormenderhand de schaaktop aan het veroveren is, viel helemaal uit elkaar. Wereldkampioen Gukesh deed de beste zaak: hij legde Mendonca over de knie en ging aan de haal met het volle punt. Abdusattorov moest een halfje prijsgeven tegen Caruana, op zich niet abnormaal, en volgt nu op de kleinste afstand. Praggnanandhaa, ten slotte, had naar eigen zeggen een off-day tegen Giri, en zag zich na een heuse marathonpartij op een vol punt gezet. Een serieuze klap voor zijn kansen op de eindzege, klonk het links en rechts. Voormalig nummer 4 Fedoseev profiteerde door Harikrishna voetje te lichten en tot bij Abdusattorov te springen, op een gedeelde tweede plaats. Een pelotonnetje van drie (Caruana, Wei, Sarana) staat nu anderhalf punt in het krijt, en hun kansen slinken zienderogen.

Ronde 10. Vooraan gaat het hard, en de drie voormalige leiders laten zien dat het menens is. Om te beginnen Praggnanandhaa, die meteen terugsloeg na de opdoffer die Giri hem had bezorgd, en in één moeite insluiper Fedoseev opnieuw uit de top 3 kieperde. Het was ook nodig, want Gukesh (7,5/10) en Abdusattorov (7/10) gunden de concurrentie geen kans om dichterbij te komen en vergrootten hun voorsprong t.o.v. al wie niet won. Terwijl Gukesh echter profiteerde van een allesbehalve klare fout van Warmerdam, nam Abdusattorov geweldige risico’s om Sarana zijn eerste nederlaag te bezorgen. Praggnanandhaa (6,5/10) houdt de twee nog wel in het vizier, voor Fedoseev op 4 (6/10) wordt het al moeilijk. Voormalige winnaars Caruana en Wei kwamen beiden niet verder dan remise en mogen hun laatste ambities richting een mogelijke eindzege nu wel helemaal opbergen.

Ronde 11. Volop strijd alweer, wat niet onlogisch is zolang die nog niet gestreden blijkt. Het was 4 keer raak vandaag, waarvan 3 keer voor India. Weliswaar niet voor Gukesh, die geen afstand kon nemen van titelverdediger Wei, waardoor Abdusattorov tegen Keymer de kans kreeg om desgevallend de leider bij te benen. Hij verzuimde echter om dat te doen, door een mokerslag of twee over het hoofd te zien, die de digitale betweter wel wist te spotten, maar die speelt niet mee en met zijn rekenkracht en tutti quanti is het makkelijk. Wel succesvol, alweer twee keer op rij, was Praggnanandhaa, en nog wel tegen Caruana, die een dag eerder nog net de winst had gemist. In een helse partij, waarin de Amerikaan zijn aanvallende intenties van pakweg bij de start duidelijk maakte, was Praggnanandhaa geen moment onder de indruk, speelde zo actief mogelijk en pakte uiteindelijk de volle buit. Daarmee halveert hij de kloof met Gukesh tot een half punt – de timing kon nauwelijkse beter – en voegt hij zich bij Abdusattorov op de 2^de plaats. Anderhalf punt verder vinden we het drietal Wei, Giri en Fedoseev, intussen zo goed als of helemaal kansloos voor de eindzege. Mendonca en Harikrishna waren overigens de andere Indiase winnaars.

Ronde 12. Tijd voor wat anekdotiek, want die ronde hebben we ter plaatse meegemaakt. Nee, handtekeningen of selfies-mét najagen deden we niet, maar tegen zessen stond wel een hele meute (meestal Indiase) fans eerst Harikrishna op te wachten en vervolgens Arjun. Dat zie je niet thuis achter je computer, en bovendien moet je op het juiste moment op de plaats in kwestie zijn of passeren. Je kunt natuurlijk binnen de spelers (m/v) wel allemaal zien, achter hun plastic gordijn en in volle schaakactie, als je een goed plaatsje kunt bemachtigen tussen de rijen publiek die eigenlijk allemaal in de weg staan (en dat van jou ook vinden). Wat je dan bij toeval opmerkt, naast de karaktereristieke wijze waarop spelers dingen doen (bv. hoe L’Ami rokeert: uiterst voor-zich-tig, in een bijzonder delicate beweging van koning opzij en toren in slow motion eroverheen, om een zachte landing uit te voeren waar alle zachtlandende tuigen ooit nog een punt aan kunnen zuigen), is  dat de regels, alle recente kledingperikelen (jeansbroek, witte laarsjes, …) ten spijt, hier toch wel veel losser blijken te zijn: Giri, stevig afgewassen jeans (dan was die van Carlsen onlangs haast een galapantalon), daaronder sneakers, verder licht pulletje en geen hemd, en een vestje. En wat dan nog? Of zoals Mitterand ooit zei: “Et alors?”

Even terug naar de actie zelf. Die leidde ertoe dat het kransje kanshebbers zo goed als beperkt werd tot 2, zij het dat louter theoretisch ook de 3^de nog meedeed. Zo ging Abdusattorov in de fout tegen Arjun, die al het hele tornooi in de onderste regionen bengelde en vandaag zijn eerste overwinning boekte in 25 Masterspartijen (in 2023 werd hij laatste met 4/13, 8 remises). De Oezbeek kreeg net als vorig jaar, toen hij aan de leiding stond na 11 ronden, een klap om de oren, maar deze keer zijn zijn kansen op de eindzege zo goed als verzwonden (in 2024 haalde hij de play-offs nog). Daar zorgde de concurrentie voor. Zij het niet zonder moeite, wat leider Gukesh betreft. Die kwam goed weg tegen Van Foreest, die eerst op winst leek af te stevenen, dan Gukesh liet ontsnappen, dan op remise aanstuurde en dan het geluk had dat de Indiër de winnende voortzetting niet vond. Het was verder weer Praggnanandhaa die het beste resultaat neerzette. Sarana onderschatte de witte aanvalskansen en kreeg het deksel op de neus, met een beeldig dameoffer als toetje. U vindt het zelf wel:

Dank zij zijn tweede drie-op-een-rij in dit tornooi is Praggnanandhaa terug waar hij na zijn eerste was: op stek 1, nu gedeeld met Gukesh. Beiden hebben een vol punt voor op Abdusattorov en moeten in de laatste ronde allebei verliezen om de Oezbeek nog een kans te geven op een play-off met 3. Niet oninteressant om ook te vermelden dat Fedoseev na twee nullen op rij weer kon winnen, ten koste van Sarana, die nu de nederlagen aan elkaar rijgt. En verder dat Wei en Giri (ex-winnaars) en zo mogelijk nog gretiger Harikrishna en Keymer in sneltreinvaart de stukken van het bord mepten, omdat ze geen van allen nog wat te bereiken hadden. Mendonca, ten slotte, had het genoegen om lange tijd een (n)ietsiepietsietje te hebben tegen Caruana, die dat wel vlot kon houden en ook al blij was met remise, wegens een half mislukt tornooi.         

Ronde 13. Je kunt het nauwelijks dramatischer maken. Co-leider Gukesh kijkt een kennelijk herboren Arjun in de ogen en gaat in 31 zetten plat. Dat moet als muziek in de oren klinken als je Praggnanandhaa heet en met een simpele remise de oppergaai in handen hebt, maar gek genoeg gaat die tegen Keymer ook in de fout, zowat op het moment dat Gukesh zijn koning omlegt. Het duurt dan nog wel een tijd voor Keymer de winst effectief heeft verzilverd, maar het bizarre slot is dat beide koplopers hun laatste partij verliezen en dus gelijk eindigen, op de minst verwachte manier. Helaas voor hem, maar Abdusattorov kon niet profiteren: hij kwam niet verder dan remise tegen Harikrishna en strandt op een halfje van de leiders. Er was nog een 3^de zege, m.b. van Warmerdam tegen Caruana, die daarmee onder 50% blijft (6/13) en betere tijden gekend heeft. Ex-winnaars Giri en Wei  doen het een heel punt beter, wat niettemin ook maar beperkt succesvol mag heten.

Play-off. Het reglement, ingevoerd in 2022, bepaalt dat er eerst 2 partijen 3’+2” worden gespeeld, en zo nodig net zo veel extra partijen (sudden death – meteen uit, tempo: 2,5’ voor wit, 3’ voor zwart, + 2”) tot er eentje beslissend is. In de eerste partij blunderde Praggnanandhaa op het ogenblik dat de zaak op remise leek af te stevenen en zadelde zich daardoor op met acute winstdwang in de tweede. Niet onhaalbaar zo bleek: hij schakelde een Trompowsky in, kreeg goede aanvalskansen en converteerde vakkundig. Het was nu aan hem om met wit te beginnen en deze keer opteerde hij voor de London van Ding uit het WK, al zou die niets te betekenen hebben voor het eindresultaat. Gukesh kwam een pion voor, doch leverde die weer in toen hij een winnende voortzetting miste. Het stond zo gelijk als wat, P en 3p tegen P en 3p, maar Gukesh wou blijven gaan voor winst, tot de seconden lelijk wegtikten en hij een fatale blunder maakte, zie:

Wit heeft net 51. Kd6 gespeeld, en Gukesh vergaloppeert zich met 51. … Pd3??, wat 52. Pg4+ toelaat (met 51. … h5 had dat niet gekund) en vervolgens 53. Pxe5. De rest was bij wijze van spreken kinderspel. Daarmee wint PRAGNANANDHAA de 87^ste editie van Tata Steel, het Wimbledon of Chess, zijn eerste supertornooi, met liefst 6 (reguliere) overwinningen, 2 nederlagen en 5 remises (8,5/13). Niemand die beter doet, enkel Gukesh totaliseert hetzelfde eindtotaal, met een zege en een nederlaag minder en 2 remises meer. Mooi 3^de is Abdusattorov (8/13), en ook Fedoseev (7,5/13), maakte een goede beurt, terwijl Arjun (pas succesvol op het einde) en Caruana stevig onder de maat bleven (resp. 24 en 20 ELO achteruit). De anderen halen grotendeels hun niveau, maar zonder uitschieters. Tot slot nog een persoonlijke mijmering: waar is de tijd – het moet 2017 zijn geweest – dat ik op hetzelfde Tata Steel voor het eerst kennismaakte (niet letterlijk natuurlijk) met Praggnanandhaa, toen een jaar of 11, spelend in de Qualifiers, het hoogste amateurtornooi, op z’n knietjes op zijn stoel gezeten? Ik had wel iets over hem gehoord, en ook de naam Abdusattorov (een jaartje ouder) was mij al eens gepasseerd, maar van Gukesh (de jongste van de drie) wist ik toen nog niets. Acht jaar later maken zij het mooiste weer in Wijk aan Zee …

En dan nog de Challengers. 

Ronde 9. Slechts twee winnaars hier, waardoor de stand niet spectaculair door elkaar wordt geschud. Gürel kon zich in het viertal zowat halverwege positioneren ten koste van Oro, Bok deed de beste zaak door Bulmaga haar zevende nul aan te smeren. Daarmee schuift hij op naar een gedeelde 2^de plaats met L’Ami, op een half punt van leider Nguyen. Positie kiezen voor de sprint kunnen we het misschien noemen.

Ronde 10. Het kletterde hier weer heerlijk, met 5 zeges en slechts 2 remises. Leider Nguyen deed wat moest om de concurrentie onder druk te zetten, met winst tegen Vaishali, maar je kunt ook zeggen dat die concurrenten de druk op de leider hoog hielden: L’Ami versloeg Oro en  Suleymanli vloerde Nogerbek. Beide winnaars blijven dus in de buurt, op resp. een half en een heel punt van de leider. Bok zakt een ietsje terug, maar is wel gedeeld 3^de met Suleymanli. Ook Svane (tegen Divya) en Pijpers (Bulmaga) mochten vieren, maar maken weinig of geen kans meer op een ereplaats. 

Ronde 11. Alweer liefst 5 triomfen vandaag en deze keer met de nodige consequenties voor de ereplaatsen. Zo beet Nguyen voor het eerst in het zand, tegen Svane, die daarmee nog altijd kansen behoudt, weliswaar veeleer minimaal, op een mogelijke eindzege. Hij deelt de 4^de plaats overigens met Bok, die remise speelde. L’Ami nam de gelegenheid te baat om weer de eerste stek te claimen, middels een zege op Lu, terwijl ook Suleymanli zich nadrukkelijk kwam aanmelden, met een overwinning op Vaishali. Suleymanli en Nguyen delen de nu de tweede plaats, op een halfje van L’Ami. In de marge scoorden ook Divya en Yakubboev  (met Bulmaga en Oro als lijdend voorwerp van dienst).  

Ronde 12. Beetje alles of niets vandaag: wie straks niet goed zit voor de sprint, kan het wellicht schudden. Vandaar: 6 keer prijs en maar 1 remise. Die was wel voor L’Ami tegen Nogerbek, een duur half punt voor de Nederlander, die nu twee co-leiders naast zich moet dulden en een landgenoot tot op een half punt ziet naderen. Even invullen: Nguyen en Suleymanli wonnen van Bulmaga en Svane, Bok versloeg Divya. Het levert drie koplopers op en één naaste achtervolger, kortom nog vier pretendenten voor de eindzege. Terloops: bij gelijke stand tellen de scheidingscriteria, er is geen play-off bij de Challengers. Volledigheidshalve: Yakubboev, Oro en Gürel wonnen ook, resp. van Pijpers, Lu en Vaishali.

Ronde 13. Remises konden weer op twee vingers worden geteld, en dat Nogerbek won van Oro en Yakubboev van Lu deed er niet meer toe. In de strijd om de eindzege werd echter ook drie keer gescoord, zij het niet altijd in de voor de kandidaat-winnaar gewenste zin. Zo mocht L’Ami het onderspit delven tegen Vaishali, die in mijn ogen niet zo’n geweldig tornooi aan het spelen was maar TPR-gewijs toch een leuk stukje boven haar ELO eindigt. De andere co-leiders hadden dus vrije baan om het onder (maar niet tegen) elkaar af te lappen en lieten geen van beiden iets liggen: Nguyen vloerde eerste en enige achtervolger Bok, Suleymanli deed hetzelfde met Bulmaga. Volgens de regels is het echter NGUYEN die eindwinnaar wordt en volgend jaar bij de Masters mag meedoen, dank zij een iets betere SB. Suleymanli is knap tweede (ook 8,5/13), L’Ami moet op het laatst berusten met de derde stek. Aandacht nog voor de jonge Chinese Lu: 5,5/13 maar een TPR beduidend boven haar ELO, zeker niet slecht. Licht teleustellend: golden boy Oro, maar een 11-jarige betaalt natuurlijk leergeld in zo’n gezelschap. Veeleer zwaar teleurstellend: Divya, ruim onder haar ELO presterend, en Bulmaga, die dat nog een graadje erger doet (zij het als duidelijke ELO-laagste). Amper 1 punt (2 remises) in 13 partijen. Trust me, ik weet wat dat is …