Rollercoaster, dat lijkt toch wel een passende typering voor het verloop van deze tweekamp. Na de 8^ste partij leek Goryachkina (op de foto met zusje Oksana, ook schakend) gunstige perspectieven te hebben, en had ik het over “de angst om te winnen” die in zulke gevallen nog roet in het eten kan gooien. Na 12 partijen waren die “profetische” woorden misschien wel dubbel en dik bevestigd. Vonden we het altijd een onvoorspelbare bedoening, de onvoorspelbaarheid bleef zo troef als wat. _LEESMEER_

De 9^de partij was een merkwaardig gebeuren. Eerst en vooral zocht Ju ongewone paden op (1. Pf3 … 2. b3 …), om de huisvlijt van de uitdaagster bij voorbaat te neutraliseren, en Goryachkina was inderdaad even zoet met de “Wat nu?”-vraag. Vanuit een speelbare positie ging de titelhoudster dan een stuk ambitieuzer het middenspel in, maar dat volstond niet helemaal, omdat “speelbaar” aan twee kanten gold en Goryachkina gelijkelijk weerwerk kon bieden. Niettemin, voor beiden deden zich een stel kansen voor en die werden evenveel keren verkwanseld. Toch bleek Ju’s tactiek uiteindelijk te werken: Goryachkina greep een paar keer rakelings naast een wenkende titel, maar verloor in nerveus aanzwellende tijdnood het noorden en ook alle andere windstreken, en wel zodanig dat Ju, ná de tijdcontrole, met veel accuratesse de zaak naar zich toe kon trekken. Een dramatische ommekeer in de tweekamp: na acht partijen van vooral beuken en blijven beuken, leek Goryachkina nagenoeg gewonnen spel te hebben, en dan plots schiet ze zowat in een kramp en verknoeit ze de heleboel. Toch straf, die psychologie.

Opnieuw beginnen, dus, maar na de vorige partij zal het op het op mentale vlak voor beiden niet even lekker gezeten hebben. Anders dan in de voor haar funeste 8^ste partij opteerde Ju in partij 10 voor een lijn uit de ruilvariant van het Geweigerd Damegambiet waarin zwart niet zo maalt om een structureel wat verzwakte koningsvleugel, maar een goed verdedigbare positie behoudt. Grappig detail: beide speelsters volgden 15 zetten lang netjes de partij Ganguly–L’Ami, van een dag eerder bij de Challengers in Wijk aan Zee. Dan kwam Goryachkina met het nieuwtje 16. Kd2 (bekend was 16. Pd3, Ganguly bedacht 16. Le2), maar ze liet vervolgens na om de druk op te voeren. Het vervolg was dramatisch. De partij verzandde in een steriel gevecht, maar de Russische bleef pushen en wringen, en waar ze dat in vorige partijen vaak vrij risicoloos had kunnen doen, was het hier niet zonder gevaar. Terwijl het eindspel hoe langer hoe meer ten gunste van van zwart leek te evolueren, al was het wellicht nog houdbaar, zette Goryachkina op de 52^ste zet pardoes haar eigen koning buitenspel. Ju liet de kans niet liggen en stond met nog twee partijen te gaan en 5,5-4,5 megadicht bij de verlenging van haar titel.

In twee partijen van de hemel naar de hel en nog maar twee kansen om in extremis het vagevuur van de tiebreaks te halen (meer kan er normaal niet meer inzitten), het is niet wat je een florissante uitgangspositie noemt. Wat te doen? Zou Ju het moment uitstekend  geschikt vinden om Goryachkina, na die twee tikken, helemaal uit te tellen, of zou ze kiezen voor solide en veilig, onder het motto: zij moet, ik niet, laat zij zich maar stuk lopen … ?  Voor Goryachkina was de vraag: nu eerst overleven en dan proberen terug te slaan, of dadelijk (en niet zonder risico) met zwart de beuk erin?

Het was de tweede optie die op het bord kwam. Het werd weer Spaans, de Berlijnse verdediging, zoals in de 2^de, 4^de en 7^de partij (telkens remise), maar deze keer kwam de l’Hermetvariant (4. 0-0 Pxe4 5. d4 Pd6 6. dxe5) op het bord, genoemd naar ene Rudolf l’Hermet (1859-1945), een Duitse schaakmeester waar ik gek genoeg maar 15 partijen van vind en geen enkele met de variant in kwestie. Naamgeving in schaakdingen, ’t is iets aparts. Hoe dan ook, na een zet of twintig was er geen donder meer te verhopen, en moesten de dames nog wel tot zet 40 doorspelen vooraleer ze remise mochten overeenkomen, maar dat gebeurde dan ook op de 40^ste zet en na de snelste partij (nog geen uur!) van de hele tweekamp.

Eén partij – remisewinst volstond – scheidde Ju van de verlenging van haar titel, één partij – met onvervalste winstdwang – Goryachkina van de ultieme redding. De uitdaagster koos voor een wat ongewone opening (geen alles-of-niets, geen dieptheoretisch gevecht, geen lange positionele maalstrijd …), en als die verrast dan heb je al wat: de Chigorinvariant van de damepionspelen (1. d4 d5 2. Pc3), die ook bekend staat als Richter-Veresov (2… Pf6 3. Lg5), en ja, Ju deed al 20 minuten over haar 2…Pf6, om dan te constateren dat Goryachkina de loper ‘slechts’ tot f4 opspeelde, en daarmee kwamen we in een Londense zijlijn terecht. Allemaal niet bijzonder veelbelovend voor wit, maar de Russische had alvast tijd gewonnen en als zodanig een psychologisch puntje gescoord, en ook een licht initiatief.

Er ontstond een gesloten middenspel dat weliswaar gelijk was maar genoeg oneffenheden bevatte waarin Goryachkina op zoek kon naar gaatjes en gaten. En die zou ze uiteindelijk ook vinden. Enkele onnauwkeurigheden van Ju deden de rest. Op de 41^ste zet had de uitdaagster een welhaast beslissende klap kunnen uitdelen (41. d5!), maar ze stelde het einde van de ander nog even uit met een mindere zet. Het was ook niet meer dan uitstel, want Goryachkina’s stelling was stevig en overwegend genoeg om de winst te garanderen, en die kwam er ook wat later, nadat de lichte stukken waren afgeruild en de witte almaar meer de beste velden innamen. Het breekpunt kwam kort na zet 50: de afwikkeling die dan volgde liep uit op zoveel schade dat Ju al spoedig de handdoek gooide.

Altijd spectaculair: de laatste partij in een tweekamp moeten winnen en het nog doen ook. Al hebben we het nog geweten: Kasparov tegen Karpov (Sevilla, 1987), of Kramnik tegen Léko (Brissago, 2004), en ook Ju zelf tegen Lagno, in de WK-finale van Khanty-Mansyisk/Chanty-Mansiejsk, 2018, waar ze in een mini-tweekamp van vier klassieke partijen in extremis de bordjes gelijk kon hangen (om vervolgens in de tiebreaks te winnen). Slotsom: het reguliere  deel van de tweekamp eindigt gelijk, 6 tegen 6, en dus volgen morgen de beslissende tiebreaks: eerst vier rapids van 25’+10”, dan 1 tot maximaal 5 blitzparen van 5’+3” en als dat niet volstaat, het notoire Armageddontoetje. Hoe het ook afloopt, we zijn verwend geweest: er werd zwaar en vol vuur strijd geleverd (6/12 winstpartijen!), het gevecht werd nooit geschuwd en er werd geregeld gewroet en gemaald (soms tegen beter weten in) om geen enkele kans om water uit steen te persen te missen. Hallo, heren? Als we de geciteerde uitspraken mogen geloven, staat Goryachkina mentaal stevig: “Wat het morgen ook wordt, ik was niet klaar om de match vandaag al te laten eindigen.” Titelverdedigster Ju, zichtbaar nog wat pips door die ultieme opdoffer: “… een vreselijk zwaar gevecht en er is nog altijd niets beslist.” Waar eindigt dit?

PS Alsof er niet genoeg te volgen valt – Tata Steel is nog even aan de gang en al even stevig de moeite – is de voorbije dagen ook het gerenommeerde Gibraltar van start gegaan, met o.m. Mamedyarov, Vachier-Lagrave, Wang, Topalov, Navara, Le, Alekseenko en vele andere Ivanchuks, inclusief vrouwelijke (A. Muzychuk, Kosteniuk, …) en jeugdige (Praggnanandhaa, Gukesh, …) en soms die twee samen (Abdumalik, Divya, …). U hoort er nog van, ergens, ooit, binnenkort …