Mogen we dag 1 van ronde 4 een remisedag noemen? Eigenlijk wel, want in totaal vielen er 18 remises (11+7) op 24 (16+8) partijen, omgerekend 3 op 4 oftewel 75%. Komt nog bij dat (bij de heren) in de FWC vier duo’s weinig ondernamen vooraleer net voorbij zet 30 (vroeger mocht niet) tot een puntendeling te besluiten. Dat lag bij de dames een tikkeltje anders – op een uitzondering na werd er iets meer geprobeerd – ook al werd er maar één keer gescoord. Maar naast die vele en soms weinig verheffende remises was er ook spektakel en sensatie, en zo had je toch wel een dag met twee gezichten.

Vooraf mogen In de FWC o.m. Keymer–Carlsen en Nakamura–Praggnanandhaa worden aangestipt als potentieel hoogst interessante confrontaties, van de jonge garde tegen de gevestigde elite. En het blijft niet potentieel. Carlsen vergeet in het eindspel even zijn damepionnen uit het oog en Keymer is er als de kippen bij om dat af te straffen. Het vergt nog nauwkeurig spel, maar de jonge Duitser kwijt zich voortreffelijk van de taak om het voordeel in winst om te zetten. Een remise, weliswaar met zwart, is straks voldoende om de voormalige wereldkampioen uit het tornooi te knikkeren dat hij nog nooit heeft kunnen winnen. Maar dat eerste en vooralsnog ene verlies (en de allereerste zege van Keymer tegen Carlsen) is al sensatie genoeg.

Die andere jonge god, Praggnanandhaa, brengt ’s werelds nummer 2 in het middenspel aardig in de problemen – Nakamura: “Ik was niet zo blij (met de stelling na 20. … b4), maar ik zei tegen mezelf: “Gewoon blijven spelen, niet blunderen, en misschien overleef je het dan wel.”) – maar slaagt er niet alleen in om te overleven maar ook om de rollen een beetje om te draaien. Ook Praggnanandhaa weet de problemen echter op te lossen en als Nakamura remise voorstelt, wordt de vrede getekend. Geen sensatie zoals de vorige, maar een partij die verder alle beloften inloste.

Een toef schokkender wordt het bij So–Sarana. Nee, Wesley lijkt niet echt in goeden doen daar in Bakoe: tegen Can en Moussard was het al vreselijk kantje boordje, en vandaag loopt het alweer mis. Sarana schuift So, die met zwart een behoorlijk taaie reputatie heeft, zo soepel van het bord alsof de Amerikaan gewoon een zacht eitje is. Ook So dus, net als Carlsen, in winstdwangmodus. De uitleg – “Ik sta onder druk, omdat ik de Grand Swiss niet meespeel, en dus hier een kandidatenplaats moet zien te verdienen, maar ik presteer niet goed onder druk …” – belooft niet meteen beterschap, en het toeval wil dat Sarana zich kiplekker voelt met wit.

Verder nog drie winstpartijen. Grandelius zadelt Santos Latasa in 24 zetten op met een krakkemikkige pionnenstructuur en maalt dan nog 77 zetten ijverig voort tot de Spanjaard begeeft. De Hongaar Berkes, die eerder afrekende met groter volk, te weten Gelfand en Vitiugov, geeft Ponomariov het nakijken na een verrassend pionoffer op de 11^de zet, dat de ex-wereldkampioen beter niet had aangenomen. Vidit Gujrathi, ten slotte, heeft twee tempi winst uit de opening, voldoende, vindt hij, om een paar pionnen te investeren voor aanval. Bacrot reageert niet accuraat en roept het noodlot over zich af.

Nog twee andere partijen verdienen vermelding. Het teenagergevecht tussen Sindarov en Erigaisi gaat ruim 80 zetten door, en wordt qua tijd de langste kamp van de dag, maar zwart slaagt er niet in wit onderuit te halen. Svidler vergeet na een soepele start tegen Abasov een optie te nemen op de winst en moet uiteindelijk alle zeilen bijzetten om niet kopje onder te gaan.

Nog meer remises op dag 2 van ronde 4. Niet helemaal onbegrijpelijk: wie met winstdwang zat, moest het maar gaan bewijzen, terwijl hun opponenten aan remise genoeg hadden. Vidit Gujrathi, Grandelius en Berkes bezegelen zo het lot van Bacrot, Santos Latasa en Ponomariov, en dat doet ook Sarana met So, wat we even apart vermelden omdat het bij de ‘sensaties’ hoort. Nee, dat kandidatentornooi zit er wellicht niet in.

De omgekeerde weg (eerst remise, dan winst) wordt gevolgd door Caruana (tegen Robson) en Erigaisi (tegen Sindarov). Dat zijn alvast twee overwinningen. De derde en laatste is van de hand van Carlsen, de enige die (ondanks een misser annex een precair moment) de winstdwang effectief in een zege omzet, en zo tegen Keymer de bordjes weer gelijk hangt. Er moet namelijk een tornooi worden gewonnen, toch?

Al bij al blijft het dagsaldo bijzonder mager: er wordt maar drie keer gescoord, en 13 keer kan of wil men niet. Tien koppels (van 16) mogen op dag 3 opnieuw aan de slag, van (trage) rapid tot (snelle) blitz, tot er één van telkens twee kemphanen door de knieën gaat.

In de eerste rapidset (2x 25+10) forceren vijf spelers de beslissing. Nota bene het laagste van de 10 betrokken ELO’s, Abasov (2632), weet zich te plaatsen ten koste van Svidler (2688). Je kijkt ervan op, maar niet fanatiek. Salem maakt korte metten (2-0) met Vocaturo, net als Nepomiachtchi met Nihal, wat ongetwijfeld meer in de lijn der verwachtingen lag, al geeft de Rus toe dat hij in de eerste partij meer dan geluk heeft gehad. Ook Gukesh toont zich, iets zuiniger (1,5-0,5) maar geheel volgens ELO, de betere van Esipenko, zij het dat de laatste dat zelf bewerkstelligt door een gigantische blunder in gelijke stelling. Het meest spraakmakend is onmiskenbaar de dubbele zege van Praggnanandhaa op Nakamura, die alvast in de eerste rapidpartij de beoogde zetvolgorde door elkaar haalt. In de tweede wil de Amerikaan dolgraag, maar de 18-jarige wonderboy uit India gunt hem nog geen “glimmer of hope” (geen sprankeltje/zweempje hoop). Het is toch wat, als je met een deficit van een kleine 100 ELO’s ’s werelds nummer 2, notoir icoon van fast chess-toestanden, op een klinkende manier naar huis speelt.

De snelle rapid (2x 10+10) brengt vier aanvullende triomfators. Ivanchuk, die tegen Sanal, de enige -2600-speler in ronde 4, een eerdere kans verkwanselde, slaat toe in de laatste partij. Het heeft tijd gevergd, maar uiteindelijk wint ook Duda, ondanks een blunder, van Maghsoodloo. Idem dito voor Domínguez Perez versus Wojtaszek. En wie zal het verbazen dat Carlsen ten slotte ook Keymer weet uit te schakelen? Overigens niet onbelangrijk:  Carlsen wil geen ticket (ook Nepo heeft geen ticket nodig), dus als hij top drie haalt, maakt hij iemand anders gelukkig.. Wie is echter nog maar de vraag. De reglementen zijn immers niet heel duidelijk. Een 3^de speler uit de FWC of een 2^de via rating (januari 2024)? Een en ander bracht Giri ertoe om te suggereren dat wie alle finesses van het hele reglement inzake de kwalificatie voor het Kandidatentornooi begrijpt, zelf ook een ticket verdient. Die Giri!     

Nog één duo voor de volgende fase (2x 5+3). Wang en Svane hebben al 6 remises achter de rug en blitzen er gauw (lang duurt dat natuurlijk niet) nog twee bij. Over naar de ‘sudden death’ (zeg maar: ‘ineens uit’, d.i. tig x 3+2 tot er iemand wint), waarin Wang wit heeft. Hij maakt het ook meteen uit, exit Svane.

Volgende ronde (1/8^ste finales): Carlsen–Ivanchuk, Wang–Gukesh, Abasov–Salem, Vidit Gujrathi–Nepomniachtchi, Caruana–Duda, Domínguez Perez–Sarana, Grandelius–Erigaisi, Berkes–Praggnanandhaa. Dit lijstje is in volgorde, dus de winnaar van match 1 speelt vervolgens tegen die van match 2, etc.: 3-4, 5-6 en 7-8. En hoe het dan verder gaat, is ook weer af te leiden: de wegen staan vast, de namen nog niet.  

De dames beginnen dus (zie boven) met één enkele zege en zeven remises. Een zege die ook al niet in de lijn der verwachtingen lag, want Humpy (2553) moet, met wit dan nog, verrassend de duimen leggen voor Khotenashvili (2475), nadat ze niet goed reageert op een nieuwtje op de 6^de zet en vervolgens de zaak niet meer weet recht te zetten.

De meest dramatische remise komt tot stand in Harika–Roebers. Het is het eerste halfje dat de jonge Nederlandse moet toestaan, en daar is vooral Harika gelukkig mee, want ze ontsnapt ternauwernood aan de nederlaag. Op de 50^ste zet verspeelt Roebers een tempo, en daarmee de winnende voortzetting. Ze krijgt straks met wit een nieuwe kans.

Het minst tot de verbeelding sprekend is de remise in het Chinese onderonsje Zhu–Tan. Goed 30 zetten, snel voorbij en zonder uitschieters. De zusjes Muzychuk houden het wat spannender, maar ook hun pogingen lopen uit op remise. Stevig voordeel bereiken Injac (tegen Shuvalova) en Aulia ( tegen Salimova) maar geen van beiden kan er iets mee. Van die vier werden weinigen veel kansen toegedicht om tot hier te geraken, maar sowieso gaan er twee nog een ronde verder …

Terwijl de heren vrolijk remiseren, willen de dames in twee keren triomferen (binnenrijmdwang, maar ik kon het niet laten). Hoe dan ook, de helft van de partijen wordt géén remise. Drie dames winnen met wit, na een remise met zwart: Goryachkina schakelt  Batsiashvili uit, Shuvalova rekent af met Injac en Tan stuurt haar landgenote Zhu huiswaarts. De enige die met zwart wint, is Humpy, die zo alsnog een tiebreak afdwingt. De andere partijen eindigen in remise, en dat betekent dat vijf duo’s nog een 3^de dag voor de boeg hebben. Ook Roebers, die nu al twee halfjes op haar rekening heeft (na een 6/6) en nog steeds ongeslagen is. Kan ze Harika vloeren in de tiebreaks?

Nee, dat lukt helaas niet. De eerste rapidpartij wordt nog wel remise, maar in de tweede is het sprookje van Roebers uit. Jammer, maar ze komt ongetwijfeld terug. Een troost: ze is in hoog gezelschap met haar eliminatie. Ju kraakt tegen Paehtz, en die wijt dat vooral aan het verschroeiende WK dat de wereldkampioene net voor de FWWC had moeten betwisten. Ook Humpy gaat eruit, nadat ze voor de tweede keer door Khotenashvili op achterstand was gezet. Terugveren zit er deze keer niet in. Salimova kan in de laatste partij Aulia elimineren, al had het ook andersom kunnen aflopen. Ten slotte verslaat Anna Muzychuk haar zus Mariya, maar dat succes voelt erg dubbel aan: “Ik zou heel wat blijer zijn, als deze overwinning niet tegen Mariya was geweest.” Het is de tweede keer in pakweg een jaar dat de zussen in een belangrijk knock-outevenement relatief snel of simpelweg voortijdig elkaar kunnen treffen, ergo desgevallend uitschakelen. Leuk is anders, en men zou bij “een geleide loting” weleens beter kunnen “leiden” …

Volgende ronde (kwartfinales):  Paehtz–Muzychuk, Shuvalova–Salimova, Khotenashvili–Tan en Harika–Goryachkina. Veel niet onverwachte namen, ook enkele ‘outsiders’. Voor deze acht liggen drie tickets klaar, maar Goryachkina heeft het hare al (Grand Prix). Ook hier zijn de regels verwarrend, dus afwachten of desgevallend een 3^de ticket naar een speelster van de FWWC gaat, dan wel naar een hoogste rating in de wereldranglijst van januari 2024. Ik vraag me toch wel af of dat niet bere-eenvoudiger kan …