In het Canadese Toronto zijn we net halfweg de Kandidatentornooien (m/v) – maar we hebben het nu eerst over R1 t/m R4 – en je kunt moeilijk zeggen dat er weinig te beleven valt. Gelet op het deelnemersveld (m/v) mocht ook wel wat verwacht worden. Bij de heren voeren oudgedienden (maar nog immer in full swing) Caruana (2803) en Nakamura (2789) de lijst aan, voor eerste jonge god Firouzja (2760), die zich weliswaar op een nogal schaamteloze wijze in extremis wist te plaatsen. Dan volgt ‘oudje’ (maar niet heus) en tweevoudig uitdager Nepomniachtchi (2758), ook al twee keer niet succesvol in het uiteindelijke WK, voor het jeugdigste duo, Praggnanandhaa (2747) en Gukesh (2742), 3^de Indiër Vidit (2727) ende wat verrassende outsider Abasov (2632), die zijn ticketje oogstte in een briljante World Cup, zij het ook omdat Carlsen bedankte voor het zijne.

Bij de dames is de voltallige top zes van de partij, uiteraard ná nummers 1 en 2, Hou en Ju. Bovenaan de laatste twee uitdaagsters Goryachkina (2553) en  Lei (2550), op de voet gevolgd door zeer vaste waarden Humpy (2546) en Lagno (2542). Vervolgens zijn er Tan (2521) en Anna Muzychuk (2520) en de niet geheel verwachte maar succesvolle ‘nieuwelinges’ Vaishali (2475) en Salimova (2432), die zich al even spetterend wist te plaatsen. Nog even opmerken: voor het eerst in de geschiedenis zijn broer (Praggnanandhaa) en zus (Vaishali) hier samen doende, elk in hun tornooi. 

Ronde 1.

Open. Saaie boel, toch, met vier onbesliste partijen om te beginnen? Tja, schijn bedriegt. Nakamura zette Caruana al vanaf de 6^de zet aan het denken, en offerde verderop ongegeneerd twee torens. Niet in één keer weliswaar, en Caruana wist wel beter dan deze vergiftigde geschenken aan te nemen. Hij kwam ook wel in het voordeel, maar liet dat uiteindelijk, met het oog op de klok, weer wegsmelten naar remise. Rare openingen tegenwoordig? Gukesh bracht met amper twee paarden ontwikkeld zijn dametoren naar het centrum, en niet veel later investeerde Vidit een pion om de zaak naar zijn hand te zetten. Vervolgens gooide hij er ook nog een loper tegenaan, want het mocht knetteren. Dat vond Gukesh ver genoeg gaan en toen de gelegenheid zich voordeed forceerde hij snel herhaling van zetten, liever dan in te gaan op de snode plannen van zijn tegenstander. Firouzja en Praggnanandhaa, beiden nooit verlegen om een creatief idee, wisselden slagen uit dat het een lieve lust was. De Fransman liet zijn koningsstelling rustig aan flarden slaan, ter wille van de aanvalsmogelijkheden richting de overzijde, de Indiër counterde pragmatisch met eigen troepenopbouw. Met een pionoffer probeerde Firouzja de balans in zijn voordeel te laten overhellen, maar Pragg reageerde met een briljant tegenoffer dat zetherhaling forceerde. Abasov, ten slotte, ontfutselde Nepomniachtchi ogenschijnlijk zonder veel moeite het halfje dat hij nog nooit had moeten inleveren op de openingsdag: in 2020 begon hij met winst tegen Giri, in 2022 tegen Ding. De stand is uitermate gelijk.

Dames. De vorige keer was het Lei die Tan uitschakelde, deze keer nam de oud-wereldkampioene revanche. In een stelling die niet helemaal in balans was, zoals dat hoort als je voor de knikkers wilt gaan, zocht Lei ruimte op de damevleugel, terwijl Tan oogde naar een aanval op de koningsstelling. Daar kwam dameruil van, wat eerst de witte pionnenstructuur om zeep hielp en even later zwart een pluspion opleverde. Tan zette energiek voort en scoorde het eerste volle punt in Toronto. De andere dames zijn dus meteen op achtervolgen aangewezen. Goryachkina en Lagno hielden het schijnbaar kort, maar de kijkers kregen wel waar voor hun geld. Toen Lagno g6 speelde om het witte paard f5 te ontzeggen, gaf Goryachkina geen krimp en posteerde datzelfde ros daar toch. Nemen kon niet echt, want wit zou minstens het stuk snel terugwinnen. Lagno had even tijd nodig om haar stelling dicht te timmeren, maar toen dat lukte was gelijkspel verzekerd. Muzychuk en Salimova streefden beiden onbeschroomd naar het initiatief, wat uiteindelijk resulteerde in een dynamisch evenwicht, evenwel zonder kansen op meer. In Vaishali–Humpy (Koneru, zoals je vaak leest, maar dat is geen achternaam en Humpy is geen voornaam) werd subtiel strijd geleverd, maar zonder dat het evenwicht ooit maar een jota aan het trillen werd gebracht. Eén leidster dus, Tan (1/1), zes erachteraan (0,5/1) en ééntje achterop, n.b. de vorige uitdaagster, Lei (0/1).      

Ronde 2.

Open. Hoe onbeslist de strijd gisteren eindigde, hoe meer er vandaag werd gescoord. Eerst Vidit versus Nakamura, die al 47 partijen ongeslagen was. De Indiër verraste zijn tegenstander met een vroeg nieuwtje en bood vervolgens drie keer een pion aan, en ten slotte een hele loper. Nakamura leek niet te weten wat hem overkwam, zag zijn klok vervaarlijk tijd opsouperen en zat er almaar bezorgder bij. In een vertwijfelde poging om alsnog het tij te keren, ging hij met zijn koning op stap, maar met een nieuw stukoffer sloeg Vidit de laatste verdediging aan flarden, alsmede de ongeslagen reeks van Nakamura. Van pionoffers gesproken, ook Praggnanandhaa  had er in sneltreinvaart drie in de aanbieding, en dat nog voor zet 16, maar Gukesh plooide niet en kwam met vindingrijk tegenspel, al ging dat wel gepaard met stevige tijdconsumptie. Praggnanandhaa, ijverig doende in een belegering van de zwarte koningsstelling, produceerde nog een briljant paardoffer bovenop, maar zette niet goed genoeg voort, en meteen keerden de kansen. Een klap voor Pragg, en geweldige (mentale) weerbaarheid van Gukesh. Het manoeuver van de dag was vintage Firouzja. Terwijl Nepomniachtchi een pion had geofferd,  en bovendien zijn koning bewust in de tocht gezet, om met een snelle opstoot van zijn h-pion de zwarte koningsveste te gaan verbrokkelen, huppelde het zwarte damepaard van de ene kant van het bord helemaal naar de andere (waar hebben we dat nog gezien?) ten einde daar aanvallend mee te hinniken. Ook hier werd verwoed gebakkeleid om het initiatief, maar toen de rook optrok, zat Firouzja niet alleen zwaar om tijd verlegen maar stond hij ook een toren in het krijt. Einde verhaal, kortom. Tegen Caruana koos Abasov niet meteen de fraaist ogende opbouw, maar wel voldoende om ’s werelds nummer twee alvast geen rode loper (lopers zijn altijd wit of zwart, m’neer!) te schenken. Het resulteerde echter wel in het soort stelling waar een Caruana traag maar gestaag gaten in kan manoeuvreren. De Amerikaan wist dus zwakke punten te creëren en ontwikkelde almaar meer druk op beide vleugels, en Abasov hielp ook nog een handje met een blunder die zijn koningsstelling nog meer aan diggelen sloeg. In de stand de eerste afscheiding: de vier winnaars aan de kop (1,5/2), de vier anderen in de kelder (0,5/2). Er kan nog veel.

Dames. Half zoveel zeges hier, maar niet minder boeiend. Mochten revanchegedachten primeren, dan kun je stellen dat Tan na Lei in de 1^ste ronde nu ook weerwraak nam tegen Vaishali, die haar uit de World Cup had geknikkerd. Vermoedelijk willen de dames in eerste instantie gewoon (proberen te) winnen, met het oog op de begeerde uitdaagsterstatus en is een desgevallende revanche enkel “mooi meegenomen”. Hoe dan ook, Tan bouwde netjes op en Vaishali kon nooit iets in het vizier nemen. In het middenspel trok de Chinese in pakweg vijf zetten alle aanvalsregisters open, met een spectaculair paardoffer als toetje. Twee op een rij, niemand beent mij bij, volgens een Chinees kinderrrijmpje. Je kunt ook (kennelijk) kalm beginnen, aldus Goryachkina tegen Muzychuk, met dien verstande dat de Oekraïense er wel haar rokade bij inschoot. Daarna werd de zwarte monarch omcirkeld en vanuit alle hoeken en kanten belaagd, tot de gewenste tactische kans zich voordeed en de Russische het punt kon binnenhalen. Lagno drukte Humpy een dame-eindspel in, maar die verdedigde zich actief, zodat een puntendeling onafwendbaar was. ELO-kleinste (nu ja) Salimova en Lei mikten de dames al vroeg in de doos, en hoewel de Bulgaarse nog wel naarstig zocht naar een manier om druk te ontwikkelen, wist de Chinese alle pogingen in de kiem te smoren. Een ruiltje hier, een ruiltje daar, remise. Niet slecht voor Lei, na haar gemiste start, en Salimova zal ook niet mopperen met haar 1/2. Zoals gezegd leidt Tan de dans met het maximum, beter kun je niet beginnen, en is Goryachkina haar naaste belaagster (1,5/2). Dan volgen twee drietallen, met resp. 1/2 (Lagno, Humpy, Salimova) en 0,5/2 (Muzychuk, Lei, Vaishali). Nog een interessant detail: broer en zus (Pragg en Vaishali) gingen vandaag allebei onderuit.       

Ronde 3.  

Open. En alvast een interssant detail: broer en zus (Pragg en Vaishali) sloegen vandaag allebei terug. Praggnanandhaa schotelde Vidit zonder gêne het Schliemann- aka Jänischgambiet voor, vertraagde versie, en die had kennelijk al lekkerder gegeten. Faut le faire, als je net verloren hebt zo’n toch wel gedurfde opening op het bord gooien. Maar ze weten wat ze doen, die jonge snaken. Praggnanandhaa had in een mum van tijd gelijkspel, Vidit had er 40 minuten extra moeten doorjagen. Uiteindelijk sloeg de balans door in het voordeel van de jongste, die de kans niet liet liggen en in één keer zijn nederlaag van gisteren flink doorspoelde. Firouzja bijt meestal zijn tanden stuk op Caruana, maar kon dat beter nu niet doen, gelet op zijn huidige zwakke score. Caruana gaf hem alvast geen kans op een stellingtype dat hij graag heeft en/of wat hem goed ligt en dwong Firouzja naar een eindspel waarin de Fransman niet beter had dan remise. Ook Gukesh en Nepomniachtchi deelden het punt, al had de eerste de tweede in het middenspel wel onder druk, maar de tweevoudige uitdager hergroepeerde zijn troepen succesvol en hield vlot stand. Abasov en Nakamura  opteerden allebei voor een solide aanpak, liever dan het bord in vuur en vlam te zetten. Van vuurwerk was dan ook weinig sprake, en remise was het logische gevolg. Stand: Gukesh, Nepomniachtchi en Caruana leiden (2/3), Vidit en Praggnanandhaa achtervolgen (1,5/3) en Firouzja, Abasov en Nakamura delen de rode lantaarn (1/3).   

Dames. Tegen Salimova knoopte Vaishali hier voor het eerst met de zege aan, net zoals bij broer Pragg de enige van de dag. In haar typische offensieve stijl offerde ze een paard op g5 voor een open aanvalslijn, maar Salimova wou niet happen. Dan gaan we door, vond Vaishali, en ze liet het geweigerde paard inslaan op f7, waarna Salimova nog net voldoende zeilen kon bijzetten om mat te ontlopen, maar wel ten koste van drie pionnen in het krijt. Een tiental zetten later was het dan ook op voor de Bulgaarse, voor het eerst gevloerd. Muzychuk en Lagno leverden een positioneel gevecht, waarin een foutje van zwart de wateren danig in beroering bracht. Wit profiteerde echter niet optimaal en Lagno kon zich redden. Lei en Goryachkina, uitdaagster in het laatste en voorlaatste WK en ook wel de kandidates van mijn voorkeur, gaven elkaar partij en dat kon boeiend worden. Je gelooft natuurlijk je ogen niet als de Chinese afkomt met het Evansgambiet, on aura tout vu. De Russische had het niet zien aankomen en verbruikte een pak tijd om een en ander uit te klaren. Ze slaagde erin om de storm die Lei wou ontketenen tot bedaren te brengen, door actief te verdedigen en de scherpe kantjes van de zaak weg te vijlen met goed getimede afruilbeurten. Zetherhaling zat eraan te komen, maar de handdruk kwam nog net een stap eerder. Humpy en Tan gingen spoorslags naar gelijkspel, al nam de eerste haar tijd, terwijl de tweede gewoon à tempo speelde. Ze volgden 27 zetten lang een partij Atalik–Tregubov, en wat daarna kwam, bestond grotendeels uit zetherhaling. In de stand verandert er niet zoveel: Vaishali springt in het bovenste van de twee drietallen achter (eerst Tan en dan) Goryachkina, Salimova duikt in het tweede.  

Ronde 4.

Open. Voor de tweede keer op rij één luttele zege. Omdat Vidit met zwart weleens met gemene maar goed voorbereide zetjes durft uit te pakken, stuurde Nepomniachtchi de Spaans begonnen partij zowat linea recta naar het klassieke Berlijnse eindspel waarin wit aan koningszijde een pionnenmeerderheid verkrijgt. Niet dat Vidit zich neerlegde, en met een paar creatieve zetten wist hij de boel aardig te vertroebelen. Dan liep het echter mis: Nepomniachtchi blies prompt het centrum op en liet ten slotte zijn e-pion de partij beslissen. Het klinkt gewoner dan het was, want de manier waarop oogstte alom lof. Caruana dacht tegen Gukesh aan zijn Italiaanse wortels en dat resulteerde na 16 zetten in een sterk paard op f5, wat leidde tot een uitgekiend pionoffer van Gukesh, die op z’n klompen voelde dat er anders wat naars zat aan te komen. Het gevecht eindigde na een hele ruilfase in een dame-plus-pioneindspel, waarin wit wel een pionnetje meer had, weliswaar een gevalletje dubbel. Dat kon geen winst opleveren. Nakamura ging de Spaanse toer op, maar Praggnanandhaa toonde zich geen moment onder de indruk. Dat toonde Nakamura zich na afloop wel, omdat zijn jonge opponent zich zodanig meester van de situatie had getoond dat elk wit initiatief bij voorbaat vruchteloos was. Dat Carlsen maar oppast voor z’n 1^ste plaats, was de wenk. Tegen Abasov ging Firouzja met zwart resoluut voor de winst, zoals kon blijken uit de klapper 13. … Lb7!!, maar de Azerbeidzjaan gaf twee zetten later zijn eigen knaller af: 15. Lxb5!! Het volstond om de partij in remisewateren te sturen, al bleef Firouzja nog een tijdje vergeefs aandringen.

Standgewijs neemt Nepomniachtchi het voortouw (3/4), en ook de voorgaande keren had hij na de 4^de dag de leiding in handen om ze niet meer af te staan. Moet het straks 3^de keer goede keer worden, of zijn we hier toch wat meer op uitgekeken? In de achtervolging: Gukesh en Caruana (2,5/4) en dan Praggnanandhaa (2/4). Niks tegen Nepo, maar ik vind ze alle drie ergens verkieslijker. De overige vier volgen op niet meer dan een half punt (van de 4^de). Niet bepaald uitgeschakeld, dus. Benieuwd waar het naartoe gaat.

Dames. Een festival van kansen en missers op dag 4. Salimova–Humpy ontpopte zich tot een ware knokpartij, waarin zwart tot veel bereid was voor de winst, maar noodgedwongen dameruil aanbood om wit af te weren. Daarna echter ging haar g-pion naar de filistijnen, en won wit ook nog een tweede pion. Eerste zege voor Salimova, de enige IM in de bijt. Wit of zwart, daar maalt Tan niet om, dus haar Najdorf was gewoon een greep naar een derde zege. Een zwarte torenbatterij op de c-lijn, mooi, maar het meegraaien van pion a4 was een stap te ver. Lagno kwam helemaal los, hield de zwarte dame tijdelijk gevangen en won materiaal. Toen ze zelf echter haar d-pion niet wou lossen, smolt haar voordeel alweer weg, en doofde de boel uit in remise. Het voelde als een nederlaag: weg dé kans om mee aan de leiding te komen. En Tan kwam met de schrik vrij. Een gelijkaardig verhaal in Muzychuk–Lei. De Oekraïense werkte zich uit de naad om een winnende positie te bereiken, met toren versus twee verbonden vrijpionnen, maar wist de pionnen niet op de juiste manier te stoppen.  Lei kreeg er eentje door, met een minorpromotie tot paard annex schaak op de koning om mat te vermijden. Toren tegen paard, het ging nog 15 zetten door, maar op dit niveau is het niet te winnen. Goryachkina–Vaishali leverde minder emoties af, en eindigde na precies 40 zetten in een weinig spraakmakende remise.

Al bij al slechts één partij die de stand een tikkeltje wijzigt, maar niet zonder belang. Salimova (2/4) komt weer op 50% en daarmee op gelijke hoogte met Lagno en Vaishali op de 3^de stek. Humpy (1,5/4), toch 3^de ELO, valt daaruit weg en zit nu in het laatste drietal, ex aequo 6-8. Het is nog ver, er kan nog veel, maar 1,5 punt in het krijt is niet niks. Ook Lei, 2^de ELO, zit in dat schuitje, plus de arme Muzychuk, die twee keer op rij had kunnen winnen maar het telkens afgaf. Bovenaan nog immer Tan op 1 (3/4) en Goryachkina (2,5/4) op 2. Om beiden opzij te zetten, is er minstens werk aan de winkel.