Nu het stof van de laatste grote clashes is gaan liggen, kunnen we er weer een aantal weken tegen, of moeten we dat althans kunnen, want beslissende ontwikkelingen in de strijd om het uitdagersschap zijn – in theorie – voor over een week acht. In afwachting kunnen we natuurlijk nog eens een paar zaken opfrissen en aanvullen ofte updaten. Grand Prix, ratings en wild card zijn de kernwoorden, en nog in volgorde ook, al zou het wel eens kunnen dat die volgorde door ‘nieuwe feiten’ _LEESMEER_een slag wordt omgegooid. 

Grand Prix

Oftewel een reeks van vier tornooien met een vaste groep van 24 spelers, waarvan 18 per keer, die vooraf via een ongetwijfeld doorwrochte selectieprocedure zijn aangeduid. Iedereen mag maar aan drie van de vier tornooien deelnemen, zodat er per tornooi telkens 18 deelnemers zijn en 6 ‘passers’. Het 4^de en laatste, Palma de Mallorca, wordt eind november gespeeld. Eerder kwamen Sharjah, Moskou en Genève al aan de beurt. In de tussenstand staan Mamedyarov en Grischuk aan de leiding, met respectievelijk 340 en 336,42 punten, maar zij hebben hun drie tornooien al achter de rug en kunnen alleen lijdzaam afwachten. Enkel Radjabov (241,42 ptn.),  Ding (240 ptn.) en Vachier-Lagrave (211,42 ptn.) kunnen hen nog voorbijsteken, maar Ding is al geplaatst als World Cup-finalist, dus zo nodig komt de 3^de in zijn plaats.

Als je de puntentotalen bekijkt (en de puntenverdeling kent: 170-140-110-90-80-70-60-50 etc.) dan zie je snel dat Radjabov ten minste 96 punten nodig heeft (of 95+), dus minstens 4^de plaats, en Vachier-Lagrave 126 (of 125+), minstens 2^de plaats. Dat is simpel, en in de SKOG-wandelgangen ziet men het Vachier-Lagrave nog wel doen. De naam Radjabov valt minder, d.w.z. niet, maar als die 4^de (of hoger) eindigt, moet de Fransman daar ook voorbij. Het venijnigste addertje, voor beiden trouwens, is dat van de ex aequo’s. Zonder is het simpel, cf. boven, maar mét kan het heel link worden.

Bij een ex aequo voor de eerste plaats moet Vachier-Lagrave alleszins ‘mee’ zijn, want 3^de stek (110 ptn.) is voor hem nooit genoeg. Maar zijn er meer dan vier eerst, dan ligt hij eruit, want 118 punten zijn er 8 te kort. Veel zegt u, met z’n vijven eerst? Ja, maar niet onmogelijk (in Sharjah waren er drie). Wordt Vachier-Lagrave gedeeld 2^de, dan zijn z’n kansen heel onzeker. Allereerst moet Radjabov minder goed doen, want anders heeft de Fransman altijd 2 concurrenten boven hem in de eindstand. Ook levert het hem ‘maar’ 125 punten op, net genoeg om gelijk te komen met Grischuk, niet om hem te passeren. In dat geval telt eerst het aantal behaalde punten in de drie tornooien samen. “Well, smack my ass and call me Judy!” zeg je dan, want het kon nauwelijks gelijker zijn. In Palma moet Vachier-Lagrave dus ten minste 6/9 scoren, een halfje beter dan Grischuk in Genève. De volgende criteria (aantal keren zwart, aantal gewonnen partijen, idem met zwart en tot slot lotjetrek) ga ik niet ‘berekenen’: kern van het betoog is dat een gedeelde 2^de plaats mogelijk niet volstaat. En als er “nog ene bijkomt” is het helemaal noppes. Dat voor Radjabov en zijn kansen gelijkaardige dingen tellen, gelooft u verder wel. Kortom, hoe meer zielen, hoe minder vreugd!

Ratings

Ongeveer terzelfdertijd weten we hoe het daarmee zit. Even recapituleren: het criterium is de gemiddelde rating over het jaar 2017, d.i. van de 12 officiële ratinglijsten van 1 januari t/m 1 december. Drie potentiële ‘kandidaten’ – u kent ze – strijden om de 2 plaatsen, teneinde de loterij van de wild card  te vermijden. Het hangt dus af van wat ze in de komende weken nog doen, of niet doen,  teneinde ELO’tjes te sprokkelen (dan wel te verliezen of gewoon te behouden), en wij willen natuurlijk weten waar. 

Kramnik speelt van 8 t/14 oktober in de European Club Cup in Antalya, Turkije. Hij komt uit voor de club Globus (met ander groot volk) en speelt op bord 1. Zijn sterkst mogelijke tegenstanders zijn Ding, Svidler en Harikrishna, alle drie stevig +2725. De andere 1^ste borden hebben vrijwel altijd enkele honderden ELO’s minder. Er doet ook een Turkse ploeg mee waartegen onze SKOG 5 zelfs een kans maakt (gemiddeld 1423). Laat Kramnik nu niet tegen hún eerste bord (1765) verliezen …

Meer is er (kennelijk) niet. Ja, het laatste luik van de Grand Chess Tour, m.n. de London Chess Classic, komt er nog aan, met o.m. Caruana en So, en Kramnik speelt wellicht nog in de Russian Championship Superfinals, maar dat vindt allemaal plaats ná 1 december, dag van de laatste lijst van het jaar, en is dus niet meer van tel.

Kramnik heeft dus verduveld weinig mogelijkheden om zijn kandidatenvel nog te redden. In dat ene tornooi van hem moet hij z’n ELO-peil minimaal opkrikken tot 2801 ELO voor beide resterende lijsten (nu, live, staat hij op 2786). In de praktijk moet hij dus in de lijst van 1 november op 2801 staan, en behoudt hij dat in december (in theorie kan iets als 2799 en 2803 ook, maar alleen als hij in november ook nog speelt). Dat moet wel te veel van het goede zijn, maar of het mathematisch dan wel praktisch onmogelijk is, moeten de ELO-experten maar eens berekenen.

En verder heeft Caruana de facto z’n ticket vast, ongeacht of Kramnik het nog redt of niet: als hij en So effectief niet meer spelen, blijft So altijd achter hem. Ook zou het wel eens snel bekend kunnen zijn wie de tweede gelukkige wordt: op 14 oktober eindigt Kramniks laatste tornooi, en dan is het van : ’t Is gebeurd! Wat dat ook mogen wezen …

Wild card

Vanwege organisator Agon. Dat kan dus tal van kanten uit en hangt ook af van wie het (niet) haalt via Grand Prix of ratings. De vraag is natuurlijk ook: wie of wat is Agon eigenlijk, en in welke mate kan het antwoord ons iets vertellen over wat we ter zake mogen verwachten of welke criteria bij hun keuze zullen worden gehanteerd? Dat is het onderwerp van een tweeluikje voor binnenkort.