Laten we eens naar de vrouwen kijken. In het eerste Grand Prix-luik In Nur-Sultan, pardon, Astana, de Kazachse hoofdstad, zijn zes ronden gespeeld en volgt een rustdag. Tijd dus voor een stand van zaken. Maar eerst even kaderen.

De Grand Prix (voor dames) bestaat uit een reeks van 4 tornooien (resp. in Kazachstan, Duitsland, India en Polen) met in totaal 16 nauwkeurig geselecteerde schaaksters, die elk aan 3 van de 4 tornooien meedoen en dus één keer overslaan, zodat elk tornooi 12 deelneemsters telt. Ergens, maar ik vind de bron niet terug, las ik dat enkele speelsters bedankten voor deelname, om niet nader toegelichte redenen. Het gaat dan om regerend wereldkampioene Wenjun Ju, oud-wereldkampioene (3x) en nog steeds nummer 1 van de wereld Yifan Hou en Women’s Grand Swiss 2021-winnares Tingjie Lei. Toevallig 3 Chinese dames, maar de redenen voor hun niet-deelname zullen sowieso niet helemaal gelijklopen (of niet alleen te maken hebben met het strenge anti-Covidbeleid van China). Wetenswaard is wel dat de nummers 1en 2 in de Grand Prix-eindstand automatisch toegang krijgen tot het selecte kransje dat het Kandidatestornooi van de WK-cyclus 2023-2024 mag betwisten.

Het eerste GP-luik vindt plaats in Kazachstan, wat ik bij een eerdere gelegenheid eind vorig jaar al beschreef als een gigant (8^ste grootste land ter wereld) vergeleken met het minuscule driehoekje dat België groot is. Plaats van handeling is de huidige hoofdstad van het land, en dat zal verwarring scheppen, want die is 7 dagen geleden weer van naam veranderd. Na de onafhankelijkheid in 1991 heette ze eerst Aqmola, tot ze in 1997 Almaty als hoofdstad verving en omgedoopt werd tot Astana (wat trouwens ‘hoofdstad’ betekent). Sindsdien is ze om- en uitgebouwd tot één van de modernste steden van Centraal-Azië. In 2019 werd ze nogmaals herdoopt, nu tot Nur-Sultan, ter ere van de ‘vader des vaderlands’ en eerste president Nursultan Nazarbajev, die op diezelfde dag formeel aftrad. En het geval wil dat ik net nu lees dat zijn opvolger Tokajev het kennelijk welletjes vond en er met ingang van 17 september officieel weer Astana van maakte. Het tornooi zou dus plaatshebben in Nur-Sultan, maar doet dat uiteindelijk in Astana. Laat dat punthoofd maar zitten, het is gewoon dezelfde stad.

De 12 deelneemsters (ELO per 1 september 2022, land) zijn Aleksandra Goryachkina (2579, FIDE), Kateryna Lagno (2547, FIDE), Alina Kashlinskaya (2491, Polen), Bibisara Assaubayeva (2443, Kazachstan), Zhongyi Tan (2525, China), Dinara Wagner (2358, Duitsland), Elisabeth Paehtz (2477, Duitsland), Jiner Zhu (2464, China), Zhansaya Abdumalik (2503, Kazachstan), Alexandra Kosteniuk (2521, FIDE), Vaishali R. (2449, India) en Polina Shuvalova (2510, FIDE). Daarbij valt aan te tekenen dat Vaishali, zus van Praggnanandhaa, ter elfder ure en enkel voor dit luik, invalt voor Humpy Koneru, die om medische redenen heeft afgezegd. Laagste ELO Dinara Wagner, de 2^de “Duitse” in het gezelschap, was mij onbekend, maar blijkt van Russische origine (meisjesnaam Dordzhieva en geboren in Elista, Kalmukkië). Zij speelt voor Duitsland (3^de bord Olympiade) sinds mei van dit jaar en is 1 van de 4 wild cards. Naar verluidt omdat er ook een Duits luik is in deze Grand Prix-reeks. Toeval of niet: geen Oekraïensen in dit luik, wel 4 Russinnen, die zoals u merkte onder FIDE-vlag spelen.

Zoals gebruikelijk nationale onderonsjes in de 1^ste ronde: een Russisch (Goryachkina–Shuvalova, maar Lagno en Kosteniuk dan weer niet), een Chinees (Tan–Zhu), een Duits (Wagner–Paehtz) en een Kazachs (Assaubayeva–Abdumalik). Moet dat het aantal remises (4 op 6) helpen verklaren? Lang niet evident, want Goryachkina en Paehtz wonnen van hun landgenotes. Ze namen dus de beste start en voerden meteen de rangschikking aan.

In de 2^de ronde werd al 4 keer gescoord. Niet in het 2^de Russisch onderonsje, Goryachkina–Lagno (Kosteniuk ontliep nog altijd een landgenote), of in Abdumalik–Tan, wel overal elders:  netjes verdeeld, 2 keer wit (Zhu en Shuvalova, t.n.v. Wagner en Paehtz) en 2 keer zwart (Kashlinskaya en Assaubayeva, t.n.v. Vaishali en Kosteniuk). Als u goed volgt, weet u in één keer dat er flink wat beweging kwam in de stand. Goryachkina blijft op 1, maar krijgt het gezelschap van Assaubayeva, Zhu en Kashlinskaya (1,5/2), 5 speelsters volgen op een halfje, 2 andere op een heel, en de onfortuinlijke dubbele verliessters (bestaat dat woord?) sluiten de rij.

Ronde 3 zag een evenwicht tussen winst (of verlies) en remise. Leidster Goryachkina versloeg Kashlinskaya, Kosteniuk nam de maat van Tan, en de ervaren Lagno klopte haar meestbelovende jonge landgenote Shuvalova. Onlogisch is het allemaal niet. Vanzelfsprekend voert Goryachkina nog steeds het veld aan, nu weer alleen omdat haar co-leidsters ofwel remiseerden, ofwel verloren.  

Twee overwinningen slechts in ronde 4. Eentje ervan voor de 19-jarige Chinese Zhu, al een tijdje nummer 1 bij de jongedames (-20). Ze bezorgde de Russische belofte Shuvalova al haar 3^de nul en komt mee aan de leiding omdat Goryachkina het punt deelde met Assaubayeva. Ook Wagner won, van Kosteniuk. Assaubayeva en Lagno volgen op een half punt van de twee leidsters.

In ronde 5 wordt er weer duchtig gewonnen. Goryachkina en Zhu lossen mekaar niet, na winst tegen resp. Tan en Abdumalik. Achter hen verliezen Assaubayeva en Lagno terrein door elkaar een halfje af te snoepen. Kashlinskaya komt hen gezelschap houden ten koste van (alweer) Shuvalova. Ook Kosteniuk werkt zich op, met een zege op Paehtz.

Ronde 6. Goryachkina en Zhu blijven de 1^ste stek delen, na remises tegen Wagner en Kosteniuk. Kashlinskaya en Lagno schuiven weer een halfje dichter, door zeges tegen Tan en Assaubayeva. Verder verslaat Vaishali Paehtz en krijgt Shuvalova al haar 5^de tik, nu vanwege Abdumalik. In de stand volgt een viertal op een vol punt van de nummers 3 en 4.

De altijd wat zuur kijkende Goryachkina, al maanden het nummer 2 van de wereld (na Hou), en de frêle, schuchtere en nauwelijks verstaanbaar pratende (fluisterende) Zhu, de coming woman van de (Chinese) dames, hebben na de rustdag beiden eerst een “haalbare” opponente en ontmoeten dan elkaar in ronde 8. Dat zou, met nog 3 ronden nadien, het tornooi in een beslissende plooi kunnen leggen, maar dat hangt ook af van wat de achtervolgende dames doen. Best wel spannend, en zonder dat iemand wegloopt of dadelijk opgeeft …