De laatste ronde, het orgelpunt, de apotheose … bood/boden weer een heleboel lekkers. Laten we beginnen met de laatste loodjes van het Grand Swiss 2023, versie Open.

De ontknoping zou zich afspelen op de eerste vier borden. De situatie na een twintigtal zetten liet zich als volgt schetsen. Esipenko, de best geplaatste van het leidende trio, zat na een onnauwkeurige 17^de zet al meteen in zwaar weer tegen Giri. Die kan zelf wel niets behalen, d.i. geen eindzege of geen ticket, maar met winst verstevigt hij zijn positie in het FIDE-circuit, en de winnaar daar krijgt ook een ticket. Arjun en Nakamura hielden elkaar nog in evenwicht. In Vidit–Predke gingen de dames snel de doos in, maar wist wit vervolgens een licht voordeel te verwerven. Caruana en Keymer, ten slotte, gaven elkaar nog niets toe.  Nakamura en Vidit in pole position.

Om en bij of net na de tijdcontrole was een en ander in een definitieve plooi gevallen. Arjun en Nakamura hadden mekaar niet kunnen verontrusten en sloten de vrede, in een stelling overigens met een grappig kenmerk: een witte en een zwarte dubbelpion op de e-lijn (in theorie kon zwart er nog een triplepion van maken, maar zover rekten de heren het niet). Giri maakte het af tegen Esipenko, die uit de boot valt voor de 1^ste of 2^de plaats, omdat theoretisch ofwel Vidit ofwel Predke hem ook zullen  voorbijgaan. Hun partij was toen nog niet beslist, maar Vidit had het lichte voordeel al flink uitgebouwd en toen hij ging damehalen en Predke geen schaakjes meer had, was de zege een feit. Caruana en Keymer hadden intussen het bord leeggespeeld tot twee koningen in hun blootje, maar dat deed er al niet meer toe.

Eindbalans. VIDIT (8,5/11) wint het tornooi, Nakamura (8/11) is alleen tweede, en beiden plaatsen zich voor het Kandidatentornooi. Daarmee voegen ze zich bij Nepomniachtchi, Abasov (i.p.v. Carlsen, tenzij die zich zou bedenken), Praggnanandhaa  en Caruana. De laatste twee tickets zullen gaan naar 1) de winnaar van het FIDE-Circuit (daarin wipt Giri nu over Gukesh en So) en 2) de hoogst gerangschikte (en nog niet geplaatste) speler op de ratinglijst van 1 januari 2024 (vandaag zou dat Firouzja zijn). Maar dat weten we pas met zekerheid op de eerste dag van het nieuwe jaar.

Tussendoor Belgisch en (ander) Nederlands nieuws. In zijn laatste partij nam Daniel Dardha het op tegen de Duitse GM Rasmus Svane en behaalde hij zijn 7^de remise. Hij eindigt met 4,5/11 op de 87^ste plaats (startlijst: 96^ste). Met 1 tegenstander boven 2750, en 10 boven 2600 (5 boven en 5 onder 2650) is dat helemaal niet onaardig. ELO-gewijs wint hij 1,4 punten, m.a.w. hij zit eigenlijk “boenk” op z’n ELO. De Nederlandse Eline Roebers verliest 3 ELO-punten, maar ook dat komt neer op “op niveau”. Ze eindigt als 34^ste (startlijst: 31^ste) met 5/11, na remise in de laatste ronde tegen de Azerbeidzjaanse Govhar Beydullayeva, dit jaar 20 (geworden of te worden). Eline is nog maar 17, een gegeven dat de chatters die haar “ook niet veel zaaks” en “overroepen” noemden omdat ze, na een goed begin, twee keer verloor, geheel ontgaan bleek te zijn. Maar ja, zulke malloten ontgaat wel meer.  

Over naar de eindstrijd in de Women’s Grand Swiss, waar alle relevante dingen zich afspeelden op de eerste vijf borden.   

Bord 5, Garifullina–Jakashvili was algauw remise: na nog geen 10 zetten werd de zetherhaling ingezet en i.p.v. drie keer werd die vier keer toegepast (alsof het dan minder ‘salon’ was). Onbegrijpelijk, zo lijkt het wel, als je dat ticket wilt hebben, maar als Munguntuul verliest en de drie anderen niet winnen heeft ze wellicht de beste scheidingspunten. Toch begrijpelijk, dus, alleen zullen de betrokken anderen ook beseffen dat het winnen geblazen is. In de eerste plaats Tan, die tegen Mammadzada na 23 zetten aardig op weg was, maar dan blunderde. Verliezend gewoon, volgens de digitale betweter op dat moment, maar later oordeelde hij gereserveerder over die 24^ste zet en bovendien deed Mammadzada erhelemaal niets mee, integendeel: Tan weer op weg naar winst. Die kwam er op de 33^ste zet. Meteen was ook het lot van Garifullina bezegeld, want die strandt op een half punt van Tan.

Intussen stond Cramling minder tegen Anna Muzychuk, en zat Stefanova in een gelijke stelling tegen Tsolakidou. Beiden moesten nu wel winnen om Tan nog bij te benen, maar die had vooraf al betere scheidingspunten, dus het werd sowieso moeilijk (en misschien al onmogelijk). Over naar Vaishali, die het betere van het spel verkreeg tegen Munguntuul, die zich echter nog niet liet uittellen en stilaan de bakens leek te gaan verzetten. Om zeker te zijn, kon de Mongoolse ook maar beter winnen, dan zou ze Tan sowieso voor blijven. Maar zover kwam het niet, want ze nam genoegen met herhaling van zetten en dus remise, wat net volstond voor een ex aequo met Tan. Even later kwamen Cramling en Anna Muzychuk ook remise overeen, voor beiden weliswaar onvoldoende: Cramling kwam nu sowieso een halfje tekort op  Munguntuul en Tan, en Muzychuk bleef evenveel achter Vaishali, die de eindzege op zak stak. Haar remise kostte haar wel 1,1 ELO en zodoende is haar GM-titel nog niet helemaal binnen.

Het werd wachten op Stefanova (en de berekening van TB1, het eerste scheidingscriterium), maar die geraakte niet voorbij Tsolakidou en het halfje dat ze behaalde was er eentje te weinig om bij Munguntuul en Tan te geraken. Het ging dus tussen die laatste twee om het tweede ticket voor het Kandidatestornooi. Het was uiteindelijke de Chinese die het pleit won: volgens TB1 (gemiddelde rating van je tegenstanders) haalde Tan het heel nipt van Munguntuul (2444 vs. 2441). Vaishali en Tan gaan dus naar het Kandidatestornooi. En dat levert iets unieks op. Niet zo voor Tan, die er al eerder bij was en ook al WK-matches heeft gespeeld, al is een extra keer natuurlijk ook een bijzondere prestatie. Maar het unieke in dit geval is dat voor het eerst broer en zus het Kandidatentornooi halen: Vaishali bij de dames, Praggnanandhaa bij de heren (het ‘Open’). Nog een parallel: op dit moment zijn beiden nummer 14 op de respectievelijke wereldranglijsten. Ergens toeval, maar dat is nu eenmaal het woord dat we geven aan gelijktijdige dingen kennelijk zonder oorzakelijk verband.

Nog even oplijsten. VAISHALI (8,5/11) wint het tornooi, Anna Muzychuk (8/11) is tweede en Tan 7,5/11 is derde. Vaishali en Tan treden als 6^de en 7^de tot het selecte groepje Kandidates toe (de volgorde is louter chronologisch). Eerder waren deze namen al ingevuld: Lei, Lagno, Goryachkina, Salimova en Anna Muzychuk. De 8^ste en laatste deelneemster is de hoogst gerangschikte (en nog niet geplaatste) speelster op de ratinglijst van 1 januari 2024 (vandaag zou dat Humpy zijn). Mocht u het al vergeten zijn: Toronto, Canada, m/v, 2-25 april 2024! Leggen we een bus in?