Goed nieuws, als je dat zo mag noemen. Nadat Firouzja in Chartres de eerste partij tegen zijn derde en laatste tegenstander, de Oekraïner Fedorchuk (2546), had gewonnen en zijn score op 5/5 had gebracht, was hij in de live ratings over So gegaan en leek het doel bereikt. Alleen stond er nog een laatste partij op het programma, met wit tegen dezelfde Fedorchuk, en die moest ook nog gewonnen worden, want met remise (of een nederlaag) zou hij weer onder So zakken.
Er was natuurlijk de suggestie dat hij die 6de partij van de 3×2-reeks niet zou spelen: met 5/5 was de buit immers binnen, waarom nog het risico lopen om dat alsnog uit handen te geven? Dat leek wel niet de beste optie, gelet op het feit dat FIDE al officieel had laten weten dat ze, als Chartres alleen maar diende om Firouzja alsnog wat ratingpunten te laten sprokkelen, de gespeelde partijen mogelijk niet zouden verrekenen. Stoppen na vijf partijen zou FIDE vast niet inschikkelijker maken. En dus koos Firouzja voor de eervolle oplossing en meldde hij zich niet plots ziek of niet in staat om te spelen. Nu ja, eervol? Gaan voor een trukendooskwalificatie (hallo, “Woord van het jaar”-jury?) is niet bepaald een toonbeeld van eer, zelfs als je het niet donkerbruiner bakt dan zo al te bruin.
En zie, enige vorm van gerechtigheid blijkt zich dan toch te manifesteren. Na een Siciliaans begin gaan al binnen 12 zetten de dames in de doos en in het vervolg, ondanks sterk slinkende tijdvolumes, komen beide spelers geen stap dichter bij het ontregelen van de tegenstand(er). Met name Firouzja slaagt er niet in om iets uit de stelling te puren, laat staan een winstpoging op touw te zetten. Ten slotte wil hij meer dan hij mag verhopen en zoals zo vaak werkt dat averechts: het is Fedorchuk die in het voordeel komt en richting succes marcheert. Om erger te voorkomen biedt Firouzja op de 49ste zet remise aan, wat Fedorchuk na enig nadenkenaccepteert. Het kost de Frans-Iraanse jongeling 2,8 ELO en brengt hem opnieuw 1,3 punten in het krijt tegenover So. Zo krijgt de coup de Chartres zijn terechte beslag én de schijn van een eerlijke poging, al sluit ik niet per se uit dat Firouzja de bui al zag hangen engewoon wou voorkomen dat FIDE de boel zou schrappen, mocht hij die laatste partij ook gewonnen hebben.
Is de kous daarmee af? Mogelijk niet. Er wordt intussen volop gespeculeerd dat Firouzja (en/of zijn entourage) in de laatste week van het jaar nog een nieuwe poging gaat ondernemen, via een of ander ad hoc-evenement, alweer geheel uit de lucht vallend en met als enige bedoeling de eigen rating boven die van So te krijgen en zo finaal het ratingticket in de wacht te slepen. Hij staat namelijk niet meer op de deelnemerslijsten van de WK’s Rapid en Blitz (resp. 26-28 en 28-29 december), zodat hij nog enkele dagen de ruimte heeft “om iets anders te doen”. Ik wil hopen dat het pure speculatie is en dat hij zich niet zodanig gaat verlagen dat hij met een nog beschamender “Chartres 2.0” wil uitpakken. Fatsoen heeft zijn grenzen …
Ik ben gelukkig niet de enige om een en ander niet netjes te vinden: op chess.com werden woorden gebruikt als “pure farce” (dat behoeft niet eens een vertaling) en “chaos”, en, nog voor de afloop in Chartres bekend was, verzocht de Amerikaanse Schaakfederatie in een open brief aan FIDE-voorzitter Dvorkovich om de gang van zaken in Chartres (m.n. een last minute evenement op maat van Firouzja) niet te tolereren en de daar gespeelde partijen niet te verrekenen. Ze drongen er ook op aan dat alle FIDE-evenementen ten minste 30 dagen vooraf zouden worden geregistreerd, een impliciete vingerwijzing richting Chennai, opgezet voor Gukesh en Arjun, dat amper enkele dagen vooraf officieel werd aangekondigd en waarvan de jubelende Indiërs niet luid genoeg van de daken konden schreeuwen hoe trots en dankbaar ze waren jegens al diegenen die “de klok rond hadden gewerkt” om de zaak “tijdig” rond te krijgen. Waaruit maar al te duidelijk blijkt dat het tornooi niet moest dienen om het overvloedige Indiase talent promotiekansen te bieden, maar vooral om een 3de Indiër in het Kandidatentornooi te krijgen die het in de loop van het jaar net iets te veel had laten afweten. Van enige moeite om de concurrentie uit te nodigen – dat zou wel zo netjes en sportief zijn geweest – was kennelijk geen sprake. Het kon ook niet echt, want de termijn was veel te kort en de persoonlijke kalenders al gevuld.
Maar terwijl Chartres zowat alom kritiek oogstte (behalve in Frankrijk), kreeg Chennai, waar Gukesh zijn ticket “verdiende” (althans voorlopig), er onterecht weinig. Carlsen bv. vond het eerste niet kunnen, maar zei van het tweede dat het geen sinecure was om zo’n toptornooi te winnen, en dat Gukesh daarmee terecht een zitje in het Kandidatentornooi had verworven. Bizar, want de strijd om het bijhorende ticket moet natuurlijk niet beslecht worden in een tornooi dat op het laatste nippertje in het leven wordt geroepen, in plaats van in tempore non suspecto. Dat Gukesh daar een mooie prestatie neerzette, kan wel zijn, maar is niet relevant. Het was een tornooi voor twee Indiase pretendenten, zonder ook maar één van hun concurrenten of zonder dat die ook nog ergens een “herkansing” kregen, in de vorm van een tornooi op hun maat.
Er was bovendien een derde Indiër, Harikrishna, die nota bene in de laatste ronde Gukesh mocht bekampen. Ik dacht dat het de regel was dat landgenoten in de eerste ronde(n) tegen elkaar werden geplaatst, om te vermijden dat de ene de andere iets cadeau zou kunnen doen, maar een blik op de FIDE-regels leert anders. Bij wat ze als “cheating” (bedrog) omschrijven, staat wel o.a. “result manipulation” en “match-fixing”, maar zonder toelichting, en je kan er donder op zeggen dat ze geen van beide in Chennai bewezen zullen achten. Niettemin, je kunt er al evenzeer donder op zeggen dat het héél waarschijnlijk is dat Harikrishna in de laatste ronde Gukesh een remise en dus het begeerde kandidatenticket zal gunnen. Dat is zonder meer manipulatief, maar ook moeilijk te bewijzen. Dat men echter in Chennai niet opteerde voor de eerlijkste optie (landgenoten in het begin tegen elkaar) zou best weleens veelzeggend kunnen zijn.
Is de tweede kous dan af? Nee, zoals eerder gezegd. Mensen die goed kunnen rekenen hebben namelijk becijferd dat Gukesh zijn ticket nog kan verliezen in de komende WK’s Rapid en Blitz. De te verdienen punten zijn wel niet helemaal gelijk: in Rapid is meer te oogsten dan in Blitz, ook al vindt o.m. Carlsen dat niet helemaal fair. Hoe dan ook, Gukesh moet nog twee concurrenten vrezen: Giri en Arjun (Erigaisi). De laatste kan uitsluitend triomferen als hij het WK Rapid wint, Giri zou voldoende hebben aan de eindzege in Blitz of Rapid, en in dat laatste format, ook aan de 2de of 3de plaats. Weinig waarschijnlijk allemaal, gelet op het aantal concullega’s met betere snelschaak-ELO-papieren. Giri is 16de met 2698 ELO in rapid en 13de met 2731 in blitz. Arjun is 26ste (2654) in rapid en 14de (2729) in blitz. Gukesh ten slotte is 24ste (2656) in rapid en 29ste (2657) in blitz. In theorie heeft Giri dus de beste kansen om boven Arjun te eindigen en nog meer boven Gukesh, maar daarmee is het ticket nog allerminst gegarandeerd. Bovendien doet Carlsen mee, en dat maakt het heel waarschijnlijk dat ze alle drie achter de oud-wereldkampioen finishen, om maar te zwijgen van alle andere speed chess-toppers. Een mens mag echter blijven hopen dat het sportiefste scenario het haalt en dat de Indiase ‘usurpators’ lik op stuk krijgen. En dat FIDE voor de volgende cyclus héél snel orde op zaken stelt, om een dergelijke misselijk makende knoeiboel de volgende keer/keren te vermijden.
een dergelijke misselijk makende knoeiboel.
Er is inderdaad niets *degelijks* aan. Grappig, hoe één lettertje verschil een wereld van verschil kan maken. Ik heb het aangepast.
Dus, als ik het goed begrijp zou Giri, die een hele lange tijd favoriet was om een ticket te bemachtigen, nu ingehaald worden door hen die in de laatste minuut toernooien fabriceren? Dat zou ik zonde vinden, want ik gun het Giri enorm. Hij is voor mij (als beginneling) een van de inspiraties geweest afgelopen jaar, tijdens zijn commentariëringen van het WK tussen Ding en Nepo.
Dat heb je goed begrepen, Lars. En het is niet alleen zonde, het is ronduit onsportief en manipulatief. Ik beschouw het als “result manipulation”, één van de termen die in de anti-cheating-regels van FIDE-regels worden genoemd, en des te meer omdat Gukesh in de laatste ronde tegen een landgenoot mocht spelen, die hem desgevallend het meest gewenste resultaat kon gunnen. Natuurlijk, de huidige regels verbieden niet dat je te elfder ure nog een tornooi uit de grond stampt, maar niet alles wat niet verboden is, is automatisch sportief of moreel/ethisch verantwoord. En Giri of iemand anders (So is mogelijk ook een slachtoffer), niemand verdient het om zo onder de bus te worden gegooid.
Zelden zo gelachen als na het FIDE-statement dat ze Chartres kritisch gingen bekijken omdat het er op “leek” dat het toernooi was opgezet om Firouzja op het kandidatentoernooi te krijgen. Het toernooi in Chartres heette: “The race to the Candidates”… No shit Sherlock… echte speurneuzen bij de FIDE 😂. Aan de andere kant meen ik mij te herinneren dat ook Ding Liren via extra georganiseerde toernooitjes in China zich kwalificeerde in de vorige cyclus, dus eigenlijk herhaalt de geschiedenis zich.
In België bakken we het soms nog bruiner, weliswaar in een andere sport. De 3 vs 3 basketters kwalificeerden zich voor de OS via punten gescoord in verzonnen (!) toernooien. Het kan dus steeds erger!
En Firouzja zoekt verder naar Elo-puntjes op het Open de Rouen (http://www.echecs.asso.fr/FicheTournoi.aspx?Ref=61173), waar zowaar nog twee andere GMs meedoen. Voorlopig heeft hij 2/2 met overwinningen tegen spelers in de range 1700-1800. De schaamte voorbij.
@ Patrick H.:
Bij Ding zat het wel een beetje anders, omdat hij niets in extremis moest bijsprokkelen. Hij had al de hoogste rating (na Carlsen), waar niemand nog bij kon, maar had (deels) als gevolg van het COVID-beleid in China, tussen juni 2021 en mei 2022 te weinig officiële partijen gespeeld. Hij had er maar 4, i.p.v. ten minste 30 zoals vereist. Een en ander was onvoorzien, omdat hij zich ook helemaal niet had geplaatst voor het Kandidatentornooi van 2022, en dus nergens partijen voor nodig had. Maar Karjakin, die zich wel had geplaatst, als runner-up van de World Cup 2021, werd door FIDE in maart 2022 voor zes maanden geschorst, voor zijn oorlogsretoriek m.b.t. Oekraïne, waardoor Ding plots eerste reserve was, d.i. de speler met de hoogste rating. Vandaar in allerijl een reeks evenementen om hem aan het nodige aantal partijen te helpen. Helemaal koosjer is dat misschien ook niet, maar het was ook niet geheel zijn eigen schuld dat hij dat achterpoortje nodig had. Dat kun je van Firouzja (zie ook de opmerking van Frank) of Gukesh niet zeggen.
Terloops: wel grappig dat Ding niet alleen via een ommetje – lees: als eerste reserve – in het Kandidatentornooi terechtkwam, maar ook in de WK-match: toen Carlsen liet weten dat hij zijn titel niet wou verdedigen, mocht Ding als runner-up van het Kandidatentornooi het in zijn plaats opnemen tegen winnaar (en dus officiële uitdager) Nepomniachtchi. Twee keer een gelukkig toeval voor Ding, kortom, die dan bovendien het WK nog won ook.
@ Frank:
Het is inderdaad de schaamte voorbij. Als FIDE ingrijpt m.b.t. Chartres (“The race to the Candidates”), wat ze effectief kunnen doen (al maak ik mij niet te veel illusies), levert Rouen Firouzja wellicht niet genoeg op. Tegen Rouen hebben ze echter niet echt veel in te brengen: het is een open tornooi, dat niet specifiek in het leven is geroepen voor Firouzja en eigenlijk, neem ik aan, volstrekt volgens de regels is. Het neemt niet weg dat het heerschap in kwestie zich daar van zijn allerkleinste kant laat zien. Punten willen rapen tegen Janneke en Mieke, hoe laag kun je vallen?