Mocht u het nog niet weten – u vertoeft alweer een hele wijl op de planeet Koozbane, en de lokale Phoobs, Fazoobs, Spoobles en Merdlidops hebben nu eenmaal niets met schaken – dan zij u bij deze weer bij de les: er is een WK in de maak! Laat ik hier even alluderen op het  onvolprezen, legendarische en intussen 31 jaar oude tv-programma van Mark Uytterhoeven, want inderdaad, “Morgen maandag” beginnen de debatten echt, met de eerste partij tussen uitdager Gukesh en regerend wereldkampioen Liren Ding. Het klinkt misschien wat omgekeerd, die volgorde, maar de loting heeft bepaald dat eerstgenoemde meteen wit heeft. Gisteren en vandaag hadden/hebben alle noodzakelijke voorafjes plaats, morgen zit het spel op de wagen. Een overzicht van wat wetenswaardigheden.

Voor de 2^de keer in de geschiedenis is Zuid-Oost-Azië de plaats van het WK-gebeuren. De eerste keer was dat in 1978, in het Filipijnse Baguio, waar Karpov na een incidentrijke match uitdager Kortsjnoi met 6-5 versloeg en daarmee zijn wereldtitel verlengde. Nu gaat de strijd door in Singapore, de voormalige Britse handelspost en later kroonkolonie, sinds 1965 een onafhankelijke stad- en eilandstaat onder (ten zuiden van) Maleisië, waarmee het enkel verbonden is door een dijk in het noorden en een brug in het noordwesten. Het is verder ook voor het eerst dat het WK wordt betwist tussen twee spelers uit Azië.  

Singapore telt zo’n 63 eilanden en één daarvan is het toneel van dit WK: Sentosa Eiland, ten zuiden van het hoofdeiland. Sentosa is met z’n prachtige stranden, luxehotels en tutti quanti, zowat één groot resort (of vele kleintjes), en een toeristische trekpleister par excellence. Vandaar de bijnaam: the State of Fun, oftewel de pretstaat, het preteiland. Er is echter ook ruimte voor bloedserieuze zaken: in 2018 vond hier de Top van Singapore plaats tussen Noord-Korea en de Verenigde Staten, met in de hoofdrollen (hoofddrollen, als u het mij vraagt) de twee chefs-ijdeltuit Kim Yong-un en Donald Trump. Ook serieus, maar van een zoveel leuker gehalte, is topsport, i.c. de strijd om de wereldtitel schaken, en die wordt er vanaf morgen uitgevochten in het Equarius Hotel (5 sterren, Ding en Gukesh niet meegerekend) van het Resorts World Sentosa. Allen daarheen, is de obligate kreet dan, maar u en ik bedoelen dat dan vooral virtueel (’t zou een aardig stuivertje kosten, ook): de partijen zijn live te volgen vanaf 10 uur onze tijd (17 uur plaatselijke tijd).

De heren spelen 14 keer (klassiek) tegen elkaar, en er zijn tussendoor 4 rustdagen, d.i. één na elke drie partijen. Wie het eerst 7,5 punten behaalt, is kampioen, maar bij 7-7 wordt er getiebreakt, met telkens minder tijd naarmate een beslissing uitblijft. Voor de reguliere partijen geldt: 120 minuten voor de eerste 40 zetten, en dan eenmalig 30 minuten extra, met increment van 30 seconden vanaf zet 41. Een eventuele tiebreak bestaat uit één of meer mini-matches: eerst 4 x 15’+10”, dan zo nodig 2 x 10’+5” en ten slotte, als dat niets oplevert, 2 x 3’+2”. Volstaat dat nog niet, dan speelt men net zoveel partijtjes van 3’+2” tot er iemand wint. In elke nieuwe fase wordt overigens opnieuw geloot voor de kleuren, wat in de laatste fase inhoudt dat de ene met wit kan beginnen en de andere bij verlies geen wit meer zal gehad hebben. Of dat een voordeel is of niet, zal ik maar in het midden laten. Wie weet immers of het zover komt.     

Voorafjes, gisteren en vandaag, zei ik boven al. Zaterdag had de officiële openingsceremonie plaats. Dat gebeurde in het magnifieke Capitol Theatre in het centrum van Singapore City, en liep uit in een gala-avond met tal van toeters en bellen, muzikale en andere, en ook speeches van een drietal eregasten, te weten Singaporees “Senior Minister” en coördinerend minister van Nationale Veiligheid  Teo Chee Hean (Chee Hean Teo in feite, kortweg Teo, geen idee hoe je dat omzet/moet omzetten in het Nederlands, in het Chinees is het Zhixian Zhang, maar daar heeft u al even  weinig aan), die het belang van dit WK voor Singapore onderstreepte, FIDE-president Dvorkovich, die hetzelfde deed maar dan m.b.t. de schaaksport en daarbij ook oog had voor de toenemende belangstelling bij en de razendsnelle opkomst van de jeugd, en de twee WK-kemphanen expliciet bedankte omdat ze zo gul bereid waren om tijd uit te trekken voor die jongeren, en ten slotte de president van de Singaporese Schaakfederatie, Hsu Li Yang (Li Yang Hsiu, op z’n westers), zelf IM, ooit (juli 1993) 2455 ELO, professor Besmettelijke Ziekten (tja, schaken ís besmettelijk), die erop vertrouwde dat de WK-kamp een nieuwe generatie van schakers zou inspireren en een krachtige katalysator zou zijn voor de bloei van de lokale schaakgemeenschap.

In de loop van deze festiviteiten had ook de loting van de kleuren plaats. Dat werd een visueel-technologisch hoogstandje, waarin de twee tenoren actief meespeelden, en zoals boven vermeld was het de uitdager, Gukesh, die wit kreeg toebedeeld voor de eerste partij. In tegenstelling tot eerdere matches wordt er niet halverwege (of iets dergelijks) ‘gewisseld’ (zodat  beide spelers één helft of één deel met wit beginnen): wit in de eerste partij betekent wit in alle oneven partijen. Voordeel dan wel nadeel: staat de titelhouder met 1 punt in het verlies na 13 partijen, dan heeft hij wel wit in de laatste partij, omgekeerd moet de uitdager in een zelfde situatie de meubelen proberen te redden met zwart. Opnieuw: lang niet zeker dat het daar op uitdraait, we zien het wel als het zover komt.

Om al die modaliteiten etc. te achterhalen is het nuttig om het eigenlijke FIDE-reglement ter zake uit te pluizen. Alle berichtgeving over bv. tiebreak en kleuren is algemeen en/of vaag, maar de regels zijn gelukkig specifiek en precies. Zo las ik ook dat beide spelers de speelzaal niet mogen verlaten zonder toestemming van de hoofdscheidrechter, en als ze die wel hebben moet er telkens een assistent-scheidrechter mee. Ik laat het graag aan uw verbeelding over om uit te maken hoe ver die assistentie zoal zou kunnen gaan als een speler bv. naar het toilet moet …   

Vandaag, zondag, geldt als rustdag wat het WK-gebeuren zelf betreft – zaterdag was al een meer dan gevulde dag, want alle tenoren (spelers, officials, schaakbobo’s …) moesten de hele tijd acte de présence geven, persconferenties afwerken en wat dies meer zij – maar dat betekende niet dat er niets te beleven viel. Met name stond vanaf ’s ochtend 9 uur de eerste ronde van de Nationale Kampioenschappen per leeftijdscategorie geprogrammeerd, met als eregaste de legendarische Chinese oud-wereldkampioene Jun Xie, die trouwens ook morgen gastcommentator zal zijn bij of tijdens de eerste WK-partij.

Afronden doen we met de twee WK-kemphanen, u natuurlijk niet bepaald onbekend. Aan de ene kant titelhouder Liren Ding, één van de weinige spelers die ooit en dat toch best een hele tijd lid was van de +2800-club (max. live: 2816). Dat hij ooit wereldkampioen zou worden was een mogelijkheid die wel werd overwogen, maar in de tijd van Carlsen ook wel als toch niet zo heel mogelijk werd beschouwd. Alles hing af van de progressie die de brave jongeman nog wel zou (kunnen) maken en (nog) niet echt (meer) heeft gemaakt. Wel was zijn zege op Nepomniachtchi in het vorige WK meer dan spectaculair: 3 keer op achterstand, telkens terugkrabbelend en magistraal in de 4^de en laatste rapidpartij van de tiebreak, waar iedereen remise zag en Ding vol voor de winst ging. Anderhalf jaar later kun je alleen maar besluiten dat hij, sinds hij de kroon heeft veroverd, zowat de bleekste wereldkampioen ooit is geweest. Maar zegt dat veel over wat we nu mogen verwachten? Let’s wait and see …     

Aan de andere kant uitdager Gukesh (zonder D. of Dommaraju ervoor of erachter, u kent mijn visie daarover). Nauwelijks 18 jaar, maar met een staat van dienst (staat “van opgang” zou misschien toepasselijker zijn) om u tegen te zeggen. Niemand zal willen beweren dat hij zijn piek al heeft bereikt, de vraag is alleen nog waar die uiteindelijk zal liggen. Hij staat op de drempel van +2800, en het is niet onmogelijk dat hij in Singapore ook gewoon in die club binnenstapt. Niet weinigen geven Ding weinig of geen kans tegen deze jongen uit Chennai, of verwachten zelfs dat de titelhouder een rammeling krijgt. Er is natuurlijk nog zoiets als het vel van de beer. Niet zelden worden onze eigengereid getoeterde prognoses van tafel geveegd door de werkelijkheid, en de manier waarop zij ons verrast. En dat kan twee kanten uitgaan …

Bring it on!