Kent u Sotsji (Sochi)? Het ligt aan de noordoostkust van de Zwarte Zee, m.b. halverwege pakweg de Krim in het noordwesten en de Georgische grens in het zuidoosten, en het is de grootste Russische badstad (in kustlengte zowat 145 km!). Het klimaat is er subtropisch, vrij uitzonderlijk voor Rusland, en dat o.m. verklaart het vaak gebezigde epitheton Russische of Kaukasische Rivièra voor stad en omgeving. Of misschien kende u Sotsji van de Olympische Winterspelen in 2014? Of beter nog, van allerlei internationale schaaktornooien?  In dat geval zal het u niet verbazen dat één van de belangrijkste tornooien des jaars er momenteel aan de gang is: de (knock-out) World Cup 2021, zowel Open als Dames. En de hoofdprijs: twee, resp. drie felgegeerde tickets voor het volgende kandidaten-/kandidatestornooi. _LEESMEER_

Een ‘Cup’, dus beker- of knock-outformaat, mocht u dat coronagewijs vergeten zijn, en zoals de Rode Duivels en alle andere landen behalve Italië demonstreerden: je kunt er op elk moment uitliggen, er zijn geen mag-ik-nog-eensmogelijkheden. Deze editie, alweer een tikkeltje uitvoeriger dan de vorige, telt liefst 206 deelnemers in het Open tornooi en 103 bij de Dames, allen nauwkeurig geselecteerd volgens ijzersterke en soms iets buigzamere criteria. Carlsen is van de partij, dus als hij de finale haalt, gaat zijn ticket naar de eerstvolgende die in aanmerking komt. Noch wereldkampioene Ju of ’s werelds eerste dame Hou tekenen present. Omdat er bij de dames geen Radjabova zit die zomaar haar ticket krijgt, hebben ze niet twee maar drie kwalificatieplaatsen.

Eerst even voorstellen. Niet alle 206 resp. 103 deelnemers/-sters uiteraard, maar telkens de top 10 (niet de ‘officiële’, maar volgens de ELO-lijst van juli 2021). Altijd leuk (nu ja) om te zien wie er onverwacht snel uitvliegt! Bij de heren zijn dit de toppers: Carlsen, Caruana, Aronian, Mamedyarov, Grischuk, Giri, Firouzja, Domínguez Pérez,  Karjakin en Vachier-Lagrave. De dames pronken met Goryachkina, Lagno, Mariya en Anna Muzychuk, Dzagnidze, Harika, Tan, Abdumalik, Khademalsharieh en Kashlinskaya. In beide groepen telkens top 15-materiaal of hoger. Het Open telt 8 ronden, de Dames eentje minder. Elke ronde gaat over drie dagen: een reguliere partij op dag 1 en 2, en desgevallend één of meer van de volgende tweetallen:  rapid 25’, rapid 10’, blitz 5’. Staat het dan nog gelijk, dan wordt het Armageddon (wit 5’ en winstdwang, zwart 4’ en remisewinst). Na 3 ronden krijgen de overlevenden een rustdag.

De aanwezigheid van jong volk is altijd fijn. Nihal, Praggnanandhaa, Gukesh en (kersverse jongste GM ooit) Mishra werden FIDE-presidentieel genomineerd, Van Foreest mocht invallen voor Anand, en verder waren ook Murzin (federatiekeuze), Sindarov (‘Hybrid’ Aziatisch kampioenschap) en Abdusattorov (zonaal tornooi Azië) van de partij. Het lijstje kan nog worden aangevuld – nog afgezien van namen van knapen die ik niet ken – want Maghsoodloo, Esipenko, Tari en Firouzja, om maar die te noemen, zijn ook nog wel meer piep dan stok. Het wordt interessant om te zien hoever ze (al) geraken. Voor de dames maak ik dezelfde oefening maar niet, wegens te veel onbekendes. Wel prettig om te zien dat o.m. Mammadzada, onlangs nog erg goed op dreef in Gibraltar, Shuvalova, runner-up in de laatste Russische Superfinales (dames) en Vaishali (zus van Praggnanandhaa) erbij zijn, maar ongetwijfeld zie ik er een aantal over het hoofd. Nog dit: er is ook een Belg in het Open, te weten Dgebuadze, maar als ik even mag vooruitlopen: hij zou de eerste ronde (tegen Georgiev) niet overleven.

Open, ronde 1, aka 1/128^ste finales. Om aan het juiste aantal voor de volgende ronde te geraken, was de top 50  bye, zodat die al niet onverwacht kon worden uitgeschakeld. Grote verrassingen deden zich dan ook niet voor, al won links of rechts een lagere ELO wel eens van een hogere, maar voor ons waren het veelal onbekende namen. Het opmerkelijkst, hoewel geheel in de lijn der verwachtingen, was dat de 12-jarige Mishra, nieuwbakken jongste GM aller tijden, er meteen regulier uitging (1,5-0,5). Nu ja, aan Jobava had hij nu ook niet echt een hapklare klant. De andere (boven opgesomde) jongeren, voor zover niet bye en automatisch door, wisten zich wel te plaatsen, al kostte dat soms wel moeite.

Open, ronde 2, aka 1/64^ste finales. Eerste verrassing: Aronian trekt zich terug, wegens koorts en mogelijk Covid. En de tegenstander van Caruana krijgt tijdens hun eerste partij te horen dat z’n laatste test positief was en verdwijnt ook. ’s Werelds nummer twee blijkt gelukkig in orde. De grote kanonnen, voor het eerst in actie, beginnen allemaal met een zege of een remise. Onder meer Carlsen, Giri, Grischuk, Vachier-Lagrave en Karjakin klaren de klus op dag twee, terwijl Anton Guijarro er dan al uitgaat. Domínguez Pérez wordt gevloerd in de eerste rapidfase (2×25’), net als Maghsoodloo. Dubov elimineert daar Gukesh – je zou die jonge knapen gunnen dat ze niet meteen voor de sterkste leeuwen worden gegooid, maar ja – terwijl de andere jong(st)elui zich weten te redden: Praggnanandhaa (2-0 tegen nota bene  Sargissian), Abdusattorov (1,5-0,5 tegen Aravindh) en Nihal (1,5-0,5 tegen Sjugirov). Het lot bracht Sindarov uit tegen Firouzja, piep tegen piep senior, zie dat “gunnen” van enkele regels hierboven, en die zie je graag allebei doorgaan. De jonge Oezbeek (4^de jongste GM aller tijden) had Firouzja in de 2^de partij zo goed als op de knieën, maar wist het niet af te maken. Jammer, dat was het dan, denk je, maar het 15-jarige kereltje is taaier dan vermoed en slaat toe in de 1^ste 10’ rapid. Firouzja kan het niet meer goedmaken en mag naar huis.

Open, ronde 3, aka 1/32^ste finales. Relatief veel winstpartijen op dag 1, wat een pak spelers meteen in winstdwang zet, o.m. Mamedyarov. De klap van dag 2 is voor Caruana, die Jumabayev een kwaliteit geeft en ze nooit meer terugziet, en dus zijn koffers mag pakken. Ook Navara (Durarbayli), Yu (Tabatabaei) en Van Foreest (Piorun) gaan voor de bijl. Een aantal toppers bevestigen verder vlot: Carlsen (2-0 tegen jonge landgenoot Tari), Dubov (1,5-0,5 tegen Malakhov) en Grischuk (1,5-0,5 tegen Pichot). Ook Sindarov stoomt al door, terwijl Nihal onderuit gaat (tegen Andreikin). De laatste beslissingen vallen op dag 3, in het tiebreakcircus. Mamedyarov, gisteren nog orde op zaken gezet, duikt nu toch de dieperik in: 0,5-1,5 in de 25’ rapids.  Abdusattorov kegelt Giri omver, met een 2-0 in dezelfde tijd. Vachier-Lagrave moet helemaal tot in Armageddon om zich te plaatsen. En Praggnanandhaa, die het gisteren had kunnen/moeten afmaken, gaf Krasenkow met 2-0 alsnog vlot de genadeslag.

Bilan vóór de rustdag: diverse toppers liggen er al uit, en sommigen jongeren gaan nog steeds goed mee.

Dames, ronde 1, aka 1/64^ste finales. Ook hier een aantal byes in de eerste ronde, m.b. de top 25. Het kan aan mij liggen, maar geen van de verliezers was mij bekend, en van verrassende eliminaties kan ik dan ook moeilijk spreken. Snel naar:

Dames, ronde 2, aka 1/32^ste finales. Weer nogal wat onbekendes die de tornooipijp uitgaan, maar niettemin enkele verrassingen: Abdumalik verliest in rapid (25’) van Assaubayeva en de 16-jarige Garifullina schakelt routinière Girya uit. Verder moet ook Bulmaga de duimen leggen tegen oudje (heel relatief dan) Danielian en Bodnaruk tegen Zawadska. Op nrs. 13 en 15 na stoomt de voltallige top 20 door naar de volgende ronde.

Dames, ronde 3, aka 1/16^de finales. Opvallend: slechts 4 koppels rekken de zaak tot de tiebreakdag. Daar weet Dzagnidze dan toch Yip te verslaan, tegen wie ze de eerste partij verrassend had verloren, neemt Shuvalova uiteindelijk de maat van Garifullina, trekt na zware strijd oud-wereldkampioene Mariya Muzychuk aan het langste eind tegen (jawel) oud-wereldkampioene Ushenina en gaat Assaubayeva door op haar elan tegen Khotenashvili. Een dag eerder sneuvelde nr. 6 Harika al tegen Gunina,  Mammadzada tegen Khademalsharieh en oudste maar lang niet versleten glorie Cramling tegen Kosteniuk (nog een oud-wereldkampioene, er zijn er hier wel wat).

Anders dan bij de heren blijft de top grotendeels intact en het aantal opmerkelijke verrassingen beperkt. Dat belooft wel voor de beslissende ronden: met 15 (Goryachkina telt niet mee) strijden ze voor 3 tickets, en zowat alle favorietes zijn er nog bij.