Intussen zijn we drie ronden ver in Stavanger, Norway Chess 2023, en zijn er al boeiende én verrassende dingen uit de bus gekomen. Voor de duidelijkheid toch nog eens vermelden dat het puntensysteem er een tikkeltje anders uitziet dan anders, wat hier trouwens geen nieuwigheid is, want dat was in vorige edities ook al zo. Er moet gewonnen worden, en daarom wordt een remise automatisch gevolgd door een Armageddonspel (wit 10 minuten, zwart 7, bij remise wint zwart). Wie het gewoon in één keer doet, d.i. de klassieke partij wint, krijgt 3 punten, en de verliezer krijgt zoals altijd niets. Wie remise speelt, krijgt sowieso 1 punt, plus een halfje bij Armageddonwinst (totaal: 1,5) en niets extra bij Armageddonverlies (totaal: 1). Het is belangrijk om dat in het achterhoofd te houden, want anders zijn de bokkensprongen in de stand soms wel verwarrend.  

In ronde 1 was het meteen twee keer raak, en dat was zeker interpreteerbaar als evenveel verrassingen. Dat Carlsen het WK had gevolgd kon eventueel blijken uit zijn openingskeuze tegen Caruana, want hij ging net zoals Ding een keer voor Frans, m.b. de klassieke variant. Carlsen, die de voorbije tijd maar weinig klassieke partijen heeft gespeeld, stond de hele tijd een piepklein ietsje minder én dito meer onder druk, verloor uiteindelijk de draad en werd dan door Caruana netjes uitgetikt. Het duel tussen twee van de jongste aanstormende kampioenen, Firouzja (19) en Gukesh (net 17) was ook iets om naar uit te kijken. Het werd een Italiaan, waarin Firouzja in tijdnood de tegenkansen van Gukesh onderschatte, en een verwoestende aanval over zich heen kreeg. Caruana en Gukesh dus meteen op 3 punten, Carlsen en FIrouzja aan het andere eind van de tabel met 0. De Armageddonwinnaars (Mamedyarov, Giri, So) sprokkelden 1,5 punt, hun respectievelijke slachtoffers (Tari, Abdusattorov, Nakamura) een enkeltje.

“Vechtschaak in Stavanger” kopte een site i.v.m. ronde 2, en daar was reden toe – waardoor je nog maar eens ziet dat klassiek schaak allesbehalve af te schrijven valt. En misschien werkt  het format, dat klassiek winnen bevoordeelt, dat ook wel in de hand. Het betekent niet per se dat de punten altijd gaan naar wie ze het meest lijkt te verdienen, maar “verdienste” is een rekbaar en twijfelachtig criterium: men kan ook alleen maar geluk hebben als de tegenstander fouten maakt, en dus zijn “verdienste” eigenhandig onderuit schoffelt. Hoe dan ook, Nakamura wist, niet zonder “geluk”, Gukesh te verslaan, Firouzja slaagde er na een intense strijd en met wederzijdse tijdnood in het zicht, uiteindelijk in om Mamedyarov uit evenwicht te brengen en Abdusattorov en Tari vochten het wildste duel van de dag uit, waarin de Oezbeek de rokade simpelweg oversloeg en daarvoor ten slotte met het volle punt (enfin, 3 dus) werd beloond. Verder versloeg Caruana Giri in Armageddon en deed Carlsen hetzelfde met So, al had hij in de klassieke partij remise gekregen met een pion minder en vond hij zelf zijn winnende spelletje maar een mager ding (“Het ging de hele tijd slecht, en toen ineens ging het goed.”). De stand (met dit systeem is het nuttig om dat even te expliciteren): Caruana leidt met 4,5/6, voor Nakamura en Abdusattorov (4/6), en Firouzja en Gukesh (3/6). Dan volgen Giri en So (2,5/6), Carlsen en Mamedyarov (1,5/6) en Tari (1/6). Serieuze verschillen, zo lijkt het wel, maar je kunt in één ronde drie punten opschuiven (bv. Carlsen zou in één keer tot bij Caruana kunnen springen), dus dat scheelt.

In de 3^de ronde mochten speed chess-spitsbroeders Carlsen en Nakamura het onderling aflappen, voor de eerste keer in vier jaar nog eens klassiek. Het was weer tekenend: de klassieke partij eindigde na 10 (tien!) minuten in remise. Een Spaanse Marshall, met iets half nieuws op zet 31 dat neerkwam op zetherhaling. Aan beide kanten was het aanvoelen dat de ander niets wou of zou riskeren en dat Armageddon meer kansen bood. Nakamura opteerde voor het aloude Koningsgambiet, maar dat bracht Carlsen niet uit zijn zetel en dus ging het extra halfje naar hem. Ook Giri en Gukesh wisten zo’n halfje te versieren, de eerste via  remise met zwart tegen So, de tweede met (zwarte) winst tegen Mamedyarov. Voor de driepunters zorgden Caruana (zijn tweede al), die met verve Tari versloeg, en Firouzja, die het volgende duel der jongeren, nu tegen Abdusattorov, naar zijn hand wist te zetten, nadat het lange tijd gelijk opging. Meer aftekening in de stand, met Caruana op kop (7,5/9), Firouzja op 2 (6/9), Nakamura op 3 (5/9) en Gukesh op 4 (4,5/9). Giri en Abdusattorov zijn 5 en 6 (4/9), So is 7 (3,5/9), Carlsen is 8 (3/9), Mamedyarov is 9 (2,5/9) en Tari sluit de rij (1/9). Vrijdag mocht er voor het eerst worden gerust, zaterdag (vandaag) ronde 4.