Zoals Nikolaas al aangaf, is de race om de twee resterende kandidatentickets nog wat gekker geworden. Intussen mag je het een heuse farce noemen, al is dat woord nog veel te mild voor wat er zoal uit de kast wordt gehaald om het normale selectieproces zo om te buigen dat de ene er in extremis uit wordt geflikkerd en de andere er op de valreep in wordt gezwierd. Een onvolledig en voortijdig overzicht, omdat de laatste loodjes nog niet allemaal zijn gelegd. Ter herinnering: één ticket is bestemd voor de winnaar van het FIDE-circuit, het tweede gaat naar de speler met de hoogste rating in de FIDE-lijst van 1 januari 2024.

Laten we beginnen met dat laatste. In de ratingrace stond Domínguez Pérez op pakweg één punt van So, maar als hij daar nog wat aan wou doen, moest hij wel naar het buitenland, omdat FIDE te elfder ure had “gepreciseerd” dat er van de vijf vereiste tornooien om in aanmerking te kunnen komen, er niet meer dan twee in hetzelfde land mochten doorgaan. Op naar het Catalaanse Sitges dus, even ten zuiden van Barcelona, waar het Chessable Sunway Sitges International Chess Festival soelaas kon brengen.

Alleen liep dat niet van het leien dakje dat her en der werd vooropgesteld. Weliswaar won Domínguez Pérez zijn eerste partij, van een veel lager gerangschikte tegenstander (ruim 600 ELO minder), maar dat bracht hem slechts 0,8 punten op (van de noodzakelijke 1,2), wat afgerond net volstond om So bij te benen, maar niet om hem voorbij te gaan. In de 2^de ronde  nam hij risico’s tegen iemand van dik 400 ELO minder, en wist ternauwernood te ontsnappen met remise, wat hem meteen 4,2 ELO achteruit sloeg. Er volgden twee winstpartijen, tegen spelers van – nota bene – 1859 en 2440 ELO, en dan weer een remise tegen iemand van 2520. Na vijf partijen zag het er beroerd uit: i.p.v. 1 punt in het krijt waren het er nu 6, en dat vond Domínguez Pérez welletjes. Liever dan het risico te lopen nog meer ELO kwijt te spelen, wilde hij zijn plaats in ’s werelds top 10 behouden, met het oog op meer invitaties voor lucratieve tornooien en cycli (bv. de Grand Chess Tour).

Wie dacht dat So’s broodje daarmee wel gebakken was, zat er echter vierklauwens naast. Kun je nog begrijpen dat Domínguez Pérez nog snel een manier zocht om in extremis een kandidatenplaats te versieren, m.n. door zich in te schrijven voor een tornooi dat al lang van tevoren was aangekondigd en op de FIDE-lijst gezet en dus niet op een drafje in het leven werd geroepen om tot dan toe gebuisde kandidaat-kandidaten alsnog een kans te geven op het begeerde ticket, dan is dat begrip al helemaal twijfelachtig als men in Chennai nog in zeven haasten een tornooi uit de grond stampt ten behoeve van Gukesh en Arjun (Erigaisi), en onbedoeld ook van Maghsoodloo, maar ook dat is van het kleinste gerstenat in vergelijking met wat daarna komt.

Het is van een ronduit ongekende gortigheid als men de zaak niet eens kan inkleden in iets,  hoe gauwgauw ook opgezet, wat nog voor een tornooi of iets dergelijks kan doorgaan, zoals die last minute Chennai Masters, maar platweg uitpakt met een op maat gemaakt stukje toneel ter wille van één enkele speler. Want zie, in het Franse Chartres oraganiseert de plaatselijke club “C’Chartres Echecs” dezer dagen een soort “match” voor één van zijn leden, te weten Firouzja, die telkens twee partijen mag gaan spelen tegen achtereenvolgens Dgebuadze (2439) – dat een “Belg” zich daartoe leent! – Shchekachev (2507) en Fedorchuk (2546). Drie mindere goden die zich hebben laten aanzoeken om gepast en voldoende slaag te krijgen van het Frans-Iraanse godenkind, zodat hij het zevental punten dat hij tegen So tekortkomt, alsnog zou kunnen overbruggen (“wat sowieso niet makkelijk zal zijn”, zo luidt het, om een schijn van sérieux op te houden). Nee, ik wil nog niet eens spreken van doorgestoken kaart, het zou er nog aan mankeren.

Al te bont, zegt u? Tja, dat begon men bij FIDE dan ook wel enigszins aan te voelen, want zie, men kwam met een officiële reactie, waarin werd opgemerkt (“gepreciseerd”, zou ik zeggen) dat men zich, op basis van de eigen regels (m.b. clausule 0.4 van de FIDE Rating Regulations, van kracht sinds 1 januari 2022) het recht voorbehield een of ander specifiek tornooi niet te verrekenen. Men zou ook uitleg hebben gevraagd aan de organisatoren van het evenement in kwestie en de zaak in alle aspecten bekijken en onderzoeken, vooraleer een beslissing te nemen omtrent het al dan niet verrekenen van de aldaar gespeelde partijen. Officialees voor: “Misschien moeten we dat eens bekijken, zodat we te zijnertijd de beslissing kunnen nemen die ons het best uitkomt.” Even vooruitlopen: géén beslissing is vanzelfsprekend ook een beslissing.

Ten overvloede: op de site van europe-échecs speelt men de vermoorde onschuld. Domínguez Pérez gaat spelen in Sitges, en niemand heeft wat aan te merken? Gukesh en Arjun krijgen de Chennai Masters aangeboden, en heel India vindt dat best? Maar hola, als le pauvre Firou in Chartres ook nog zijn kans mag gaan, dan regent het ineens kritiek! Dat is appelen en peren (of voor mijn part citroenen) vergelijken. Sitges werd niet in allerijl georganiseerd voor Domínguez Pérez, Chennai had, hoe uit de grond gestampt ook,ten minste de schijn van een (top)tornooi met acht redelijk gelijkwaardige tegenstanders (ELO 2742-2689), terwijl Chartres niet meer was dan een als match (van 3×2 partijen) vermomde enscenering om de te begunstigen eigen speler tegen drie beduidend lagere ELO’s veel kans te gunnen op de nodige ELO-winst. Ja, ze hebben gelijk op één punt: schiet niet op Firouzja, maar op het reglement dat deze dingen toelaat. Wel, wij (pardon, ik) schieten vooral op degenen die denken dat ze dan heel ethisch bezig zijn als het reglement hun praktijken niet meteen verbiedt, of kennelijk niet voorzien heeft dat het systeem tot een regelrechte en onsportieve klucht kan leiden. Shame on the organisatoren van Chennai en van Chartres, die beiden voor eigen nationale glorie alle scrupules opzij schuiven om (nog) een Indiër of een Fransman in het Kandidatentornooi te krijgen.  

Oké, wat is nu de stand van zaken i.v.m. het ratingticket? Intussen heeft Firouzja vier van de zes partijen afgewerkt (2x Dgebuadze en 2x Shechekachev) en daarbij 4/4 gescoord, goed voor 6,2 ELO winst. Hij telt nu nog slechts 0,7 ELO achterstand op So, en staat dus op het punt om de Amerikaan te passeren. Als dat lukt, is het ratingticket zo goed als binnen, want er zijn op het eerste gezicht geen klassieke tornooien meer in december. O nee? Tussen 26 en 31 december zijn er op de FIDE-kalender nog 9, al zijn sommige daarvan volgeboekt (wachtlijst) of niet bedoeld voor top-GM’s: in Lorca (Spanje), Aschach an der Donau (Oostenrijk), Boeblinger (Duitsland), Mont de Marsan (Frankrijk), Basel (Zwitserland), Villablanca (Spanje), Alicante (Spanje), Alcorcón (Spanje) en Frankenthal (Duitsland). Het is wel zo dat die tornooien op hetzelfde moment vallen als het FIDE WK Rapid en Blitz in Samarkand (Oezbekistan), waarvan je kunt verwachten dat alle klasbakken dáár zullen deelnemen en dus niet meer aan wat er nog aan klassieke evenementen rest om hun ELO aan te dikken.

Dat brengt ons bij het andere nog toe te wijzen ticket, oftewel dat voor kandidaat nummer 7, want rating is het laatste criterium (kandidaat 8). Hier zag het er goed uit voor Giri, ook omdat So in de eindstrijd van de Champions Chess Tour sowieso een fractie te kort zou komen om zijn tot dan toe zwakste resultaat met meer dan een habbekrats te verbeteren, totdat in India een boel over-nationalistische fanaten (uit schaak én politiek) in zeven haasten de Chennai Masters uit de grond stampten, ter wille van de kansen van vooral Gukesh, in mindere mate Arjun, en onrechtstreeks ook Maghsoodloo (handig, want zo kon men de schijn ophouden dat het niet puur om Indiase belangen ging) om zich alsnog te plaatsen voor het Kandidatentornooi.

Voor Maghsoodloo, die enkel nog een waterkans had op het ratingticket, was het snel afgelopen. Hij begon met een nederlaag en twee remises, en met nog vier partijen te gaan was het schier onmogelijk om zijn achterstand van intussen ruim 16 ELO nog te kunnen goedmaken. Ook voor Arjun, die enkel kans maakte als hij ongedeeld 1^ste zou worden, begonnen de zaken slecht: met verlies tegen Harikrishna en remise tegen Gukesh leek die ongedeelde 1^ste plaats na twee ronden behoorlijk veraf. Maar hij herpakte zich tegen Predke en in de voorlaatste ronde tegen Maghsoodloo, zodat hij naar een gedeelde 2^de plaats kon opklimmen. Vandaar had hij in de laatste ronde nog hooguit uitzicht op een eveneens gedeelde 1^ste plaats maar niets meer. Het zou dus geen ticket worden.

De beste kansen waren sowieso voor Gukesh. Die begon met drie remises en scoorde voor het eerst in de 4^de ronde (tegen Predke). Dat deed hij opnieuw in ronde 5 (Sjugirov), wat hem alleen aan de leiding bracht. Een remise tegen Eljanov hield hem ook daar, omdat de directe concurrentie niet kon profiteren. In de laatste ronde zou een remise tegen Harikrishna kunnen volstaan, als zijn directe achtervolgers (Eljanov en Arjun) niet beter deden. Maar zelfs bij een ex aequo op 1 was de kans groot dat Gukesh – althans voorlopig – het ticket van Giri zou ontvreemden. Het werd ook remise, terwijl Arjun nog op gelijke hoogte kwam door te winnen van Sjugirov. Wat een merkwaardige samenloop van omstandigheden: het tornooi dat in feite speciaal was opgezet voor Gukesh en Arjun ziet hen samen op de 1^ste plaats eindigen! Er kan er natuurlijk maar één met het ticket aan de haal gaan, en dat is dus Gukesh. Groot feest in India, ongetwijfeld, maar in wezen een sportieve schande. Dat FIDE dit heeft mogelijk gemaakt, en zelfs impliciet goedgekeurd – hun verklaring ging alleen over de strapatsen ten voordele van Firouzja – is schaamteloos en verwerpelijk. Hun besluit bij die verklaring, “FIDE reiterates its unwavering commitment to upholding fair play and ensuring equal opportunities for all chess players.” (oftewel: FIDE herhaalt haar onwankelbaar engagement om fair play te handhaven en te verzekeren dat alle schaakspelers gelijke kansen krijgen.), is dan ook van een tenenkrommende hypocrisie.

Kortom, de stand van zaken i.v.m. het ticket voor de laureaat (of eerstvolgende) van het FIDE-circuit: het is nu Gukesh die de dans leidt, zij het voorlopig, gelet op het feit dat er nog wat volgt. De laatste kans om de hoogste stek (na Caruana, die onbedreigd eerst staat) in het FIDE-circuit en het bijhorende kandidatenticket te bemachtigen is het FIDE WK Rapid en Blitz in Samarkand (Oezbekistan). Zoals ik al zei, kun je iedereen daar verwachten, maar dat is niet zo. Niet So, zeg maar, want die doet niet mee. Giri, Gukesh en Erigaisi daarentegen kunnen er (in theorie) alsnog bakkeleien om het begeerde ticket. Twee keer zelfs, want het gaat om twee tornooien (er is Rapid en er is Blitz) en dus is het niet onmogelijk dat de zaken meer dan één keer een wending kennen. Dat FIDE zou tussenbeide komen om die opportunisten uit India diets te maken dat ze het toch wat te bruin hebben willen bakken met hun Chennai-komedie, hoeven we niet te verwachten. Als ze al niet optreden tegen het geval-Firouzja, wat zouden ze het dan doen inzake Chennai?   

Wordt vast nog vervolgd …